10 November 2021
23:01PARAMARIBO - Het terughalen van gestolen overheidsgeld en dit terug laten vloeien in staatskas is mogelijk, maar niet makkelijk. Suriname heeft hiervoor al basiswetgeving, maar zal ook assistentie van andere landen nodig hebben omdat eventueel gestolen gelden zeer waarschijnlijk niet meer in het land zijn. Een belangrijk instrument waar Suriname een beroep op zal kunnen doen is het VN-verdrag tegen corruptie dat het land op korte termijn wil ratificeren. Dat kwam naar voren tijdens Econotori, een paneldiscussie georganiseerd door de VES met als thema 'Follow the Money'.
Forensisch accountant Peter Diekman zei in zijn presentatie dat een onderzoek naar wederrechtelijk toegeëigende gelden van de staat verschillende facetten heeft. Een dergelijk onderzoek begint met het traceren van de gestolen middelen. Daarbij wordt het elektronisch spoor gevolgd dat banktransacties hebben achtergelaten. Hiervoor zijn specialistische software en ICT-deskundigen nodigen. Diekman merkt op dat indien gelden van de staat tijdens de vorige regering zijn gestolen de kans groot is dat die middelen niet meer in Suriname zijn.
Dat maakt onderzoek al een stuk complexer. De navorsingen zullen dan niet alleen in Suriname moeten plaatsvinden maar ook in het buitenland. Voordat het zover is zullen lokale rechtswegen moeten worden bewandeld waaronder lokale officieren van justitie, rechters en advocaten. De lokale rechter zou opgespoorde verdachte gelden eerst moeten bevriezen, vervolgens laten confisqueren en uiteindelijk toestemming moeten geven om die terug te laten vloeien in staatskas. Hetzelfde traject zal ook in het buitenland gevolgd dienen te worden.
Daarbij hebben het ministerie van Buitenlandse Zaken, International Business en Internationale Samenwerking en de ambassades als haar werkarmen in het buitenland ook een zekere rol te vervullen. Rechtshulpverzoeken zullen via diplomatieke kanalen aangevraagd moeten worden. Een belangrijk hulpmiddel wordt het VN-verdrag tegen corruptie, dat Suriname op het punt staat te ratificeren. Wanneer het zover is zullen de regels van dit verdrag geldend zijn boven de nationale wetgeving op dit stuk en geeft dit mogelijkheden tot onderzoek in andere landen.
Ook vormt het bankgeheim met het anti-corruptieverdrag in de hand geen belemmering meer bij onderzoek naar banktransacties van potentiële verdachten. Voormalig procureur-generaal Roy Baidjnath Panday wees op meer voordelen van het verdrag. Het biedt de grondslag voor rechtshulpverzoeken aan andere landen als Suriname met de desbetreffende landen geen bilaterale overeenkomst op dat stuk heeft. Om onderzoek naar mogelijk gestolen staatsgelden te vergemakkelijken zal er wetgeving moeten komen die het mogelijk maakt onderzoek te doen bij het grondregistratiekantoor MI-Glis.
Ook de wetgeving om te kunnen rechercheren bij stichtingen zal verruimd moeten worden, aldus de ex-pg. Hij voerde aan dat het bekend is dat vermogensobjecten die verkregen zijn met verdacht geld, waaronder onroerend goed worden weggestopt in stichtingen. In het opsporen van gestolen gelden zal ook onderzoek bij de belastingdienst nodig zijn, waarbij de belastinghistorie van verdachten tegen het licht gehouden kunnen worden. Maar ook bij de Financial Intelligence Unit, het vroegere Meldpunt Ongebruikelijke Transacties kan de daar verzamelde data bevraagd worden na toestemming van het Openbaar Ministerie.
Baidjnath Panday voert aan dat onderzoek naar gestolen staatsgelden een multidisciplinaire aanpak vereist. Behalve het parket zal in voorkomende gevallen ook een beroep gedaan moeten worden op de rechter-commissaris om bewijslast te verzamelen en bij te dragen aan dossiervorming. Volgens de ex-vervolgingsfunctionaris heeft Suriname al vanaf 2002 wetgeving die het mogelijk maakt wederrechtelijk verkregen bezit verbeurd te verklaren of af te pakken van verdachten