COLUMN: Frimangron

Oom Roep Debipersad is overleden. In zijn buurt kenden ze hem als Harry. Wat behoorlijk verwarrend was, omdat zijn broer, oom Deep, ook bekend stond als Harry. Wat ook niet hielp: ze waren allebei winkeliers, gewoon om het hoekje van elkaar, daar op Frimangron. Oom Roep was de stille, oom Deep de uitbundige.

Ze waren onafscheidelijk en samen zorgden ze voor veel hilariteit in al hun bescheidenheid. Zoals toen een nichtje trouwde en Deep en Roep pas halverwege de ceremonie verfomfaaid binnen kwamen gewaaid. Wat bleek: ze waren redelijk op tijd van huis vertrokken - een prestatie voor oom Deep - kwamen op een fatsoenlijk tijdstip aan bij de feesttent aan de Mr. P. Chandisawweg te Uitkijk, gaven hun envelopje af bij de poort, gingen keurig zitten ergens achter in de tent en keken rond.

'Ik ken niemand hier', zei Roep tegen Deep, 'herken jij iemand?' 'Nee', Deep herkende ook niemand, maar misschien zat de familie wel aan de andere kant van de tent. Ze herkenden het bruidspaar ook niet, maar dat kon liggen aan de sluier van de dulehin (bruid) en de maur op het hoofd van de duleha (bruidegom). Bovendien waren de ogen van oom Roep en oom Deep niet meer wat ze waren.

Pas toen ze eindelijk de ouders van het bruidspaar van dichtbij zagen, begrepen ze: 'we zijn verkeerd'. Dat kan gebeuren, tijdens het Hindostaans huwelijksseizoen als je in die lange straten in Saramacca en Wanica meerdere nauta's tegelijk hebt. De ooms hebben zich nog afgevraagd of ze met goed fatsoen hun envelopje terug konden vragen, maar zagen daar maar vanaf; ze hadden al gegeten bij die vreemde mensen.

Waarom ik oom Roep hier aanhaal vandaag is om het volgende. Ik zag een videofragment van de uitvaart. Daar ging oom Roep, in zijn witte kist, op de schouders van drageman, onder begeleiding van het bazuinkoor al dansend de Gemenelandsweg op. Het bazuinkoor dat moeiteloos het ene na het andere Hindostaans lied blies, gevolgd door een onversneden troostu singi over de kroon die hem opwacht yanda sey, om af te sluiten met het ultieme Bollywoodlied over de kracht van vriendschap uit de film 'Sholay'.

Hoe passend was dit laatste afscheid van deze grote kleine man. Deze onopvallende Surinamer, die net als zijn broer zo een begrip was in zijn buurt, en wiens leven en omgang met de buurtbewoners de illustratie is van het Suriname dat door zovelen aan de top wordt bezongen en bewierookt, maar die zelf niets doen om dat Suriname uit te dragen, te leven. Ze kunnen nog wat leren van die broers.

Toen zij zestig jaar geleden hun winkels begonnen in Frimangron werden ze met wantrouwen bekeken door de buurtbewoners. Maar gaandeweg groeide de acceptatie en ontstond uit die acceptatie betrokkenheid en daaruit groeide vriendschap, liefde, wederzijds respect. Familie, kortom. Dat kan alleen als je 'de ander' in alles accepteert en respecteert als je medemens.

Medemenselijkheid is de werkelijke basis voor vreedzaam samenleven. In een bloementuin waar de bloemen niet naast elkaar leven, maar met elkaar. Medemenselijkheid betekende dat de ooms begrip hadden voor de moeilijke tijden die hun klanten soms meemaakten. Als je je schuld een keer niet kon aflossen, betekende het niet dat je kinderen dan geen eten zouden hebben die dag. En zo zijn er duizenden verhalen, van mijn ooms en van zoveel andere Surinaamse families.

Het videofragment deed me weer eens beseffen dat het etnocentrische gif in onze samenleving altijd van boven af op ons nederdaalt - van de plek van waaruit de politieke bonzen over ons regeren. Het gif wordt vervoerd door hun voetsoldaten via fluisterwegen en geslikt door onkritische massa's. En daarom vertel ik u, als tegengif, over oom Roep vandaag en over een bazuinkoor dat 'Yeh Dosti Hum Nahi Todenge' voor hem blies, daar te Frimangron.

gangadwt@gmail.com