Politieke wil essentieel bij ordening kleinschalige goudindustrie

Shoeket logo

Bron: De Ware Tijd

1 Augustus 2021 18:00

Voor mij lezen

PARAMARIBO - Het nieuws dat de regering de tarieven voor concessierechten in de mijnbouwsector drastisch zal verhogen en de kleinschalige goudsector zal ordenen, is over het algemeen goed ontvangen. Maar tegelijk wordt erop gewezen dat dit alleen zal slagen door voldoende politieke wil bij de partijen in de coalitie en indien de regels toegepast zullen worden zonder aanzien des persoons.

Maar eigenlijk is het wellicht allemaal een herhaling; een kras in de plaat. "Dit is niets nieuws; niet het voornemen, niet de genoemde bedragen of de aangekondigde werkwijze en ook de commissie die belast zal worden met de ordening. Dit alles was er al bij Wijdenbosch, Venetiaan en Bouterse, maar het is geen van hun regeringen gelukt daadwerkelijk ordening te brengen in de sector", beaamt BEP-fractieleider Ronny Asabina. Volgens hem zal dit plan niet binnen de regering alleen besproken moeten worden. "Ik hoop dat deze zaak voldoende behandeld wordt in het parlement."

De regering heeft in een staatsbesluit vastgelegd dat de concessierechten in de mijnbouw worden verhoogd van SRD 675 naar SRD 5.000. Er komt een overgangsperiode om een eind te brengen aan de illegaliteit van de kleinschalige goudsector. De in te stellen 'Unit Ordening Kleinschalige Goudsector (UOKGS) zal iedereen die werkt in de sector en het materiaal dat daarbij wordt gebruikt registreren. Voor alle Surinaamse niet-concessiehouders wordt een jaarpas ingevoerd van 75 US dollar en voor buitenlanders 125 US dollar. Deze laatsten zullen om de pas aan te vragen wel een verblijfsvergunning moeten overleggen. Registratie van materieel kost 1.000 US dollar. Ook de belastingtarieven per hectare voor de concessies gaan omhoog.

 

Asabina die de sector goed kent en op de hoogte is van eerdere pogingen om die te ordenen spreekt van "een waterhoofd" waar 70 tot 80 procent van de mensen die er werken illegaal is. Tarieven verhogen kan alleen bij hen die officieel het recht van exploratie en of exploitatie hebben. Maar het overgrote deel van de mensen werkt niet op zijn eigen concessie en heeft zelf geen machines.

De parlementariër vraagt zich af of de regering de concessierechten zal intrekken. Hij voegt toe dat een model gevonden moet worden, zodat deze kleine goudzoekers zich kunnen registreren bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken als zelfstandig ondernemer en niet slechts omdat zij geld moeten afdragen aan de staatskas. Een ander probleem is dat het gebruik van kwik bij de goudwinning als normaal wordt gezien terwijl het bij wet verboden is. "Dat brengt dan weer het probleem van het milieu en de volksgezondheid met zich mee. De vraag is wie, wie in de gaten gaat houden en controleren. Het is nog de vraag volgens welk model het geld moet vloeien naar de staatskas en of de UOKGS betrouwbaar genoeg is om dit werk te doen."

Ligt het aan NPS-voorzitter Gregory Rusland, dan moet het voornemen van de regering integraal bestudeerd worden. "Er is veel meer waarmee rekening gehouden moet worden. Wanneer de tarieven fors worden verhoogd, moet ook eraan gedacht worden dat aan de sector incentives en zekerheden gegeven moeten worden. De vraag is ook bij dit soort maatregelen, tot welk punt je kan gaan om de sector niet de das om te doen." Hij vindt zeggen dat geld gehaald moet worden bij de sector omdat daar veel kapitaal in zou zitten, wat kort door de bocht. "Er zijn veel concessiehouders die niets met hun concessie doen, maar misschien ligt het met deze maatregel ook in de bedoeling dat die het niet meer zien zitten en de concessie teruggeven", zegt Rusland. Hij wijst er op dat nog voordat een mijn kan worden geopend er exploratie - onderzoek - plaatsvindt en dan pas exploitatie. Het is wereldwijd bekend dat 95 procent van exploratie niet resulteert in winstgevende goudwinning of een bedrijf opzetten naar het model van Iamgold of Newmont.

 

Asabina merkt overigens op dat in de periode dat Gerold Dompig, de toenmalige manager van de commissie Ordening Goudsector Suriname, bezig was met de ordening, heel veel mis gegaan is. Er is met soortgelijke plannen de goudzoekers veel beloofd, maar in werkelijkheid zijn ze volgens hem voor de gek gehouden. "Deze zelfde registratie is gebruikt, maar de goudzoekers kregen torenhoge aanslagen van de overheid. Verhoogde tarieven en toezien op het betalen daarvan zal wel moeten, maar de regering zal andere instrumenten en een transparant beleid moeten inzetten om dit gedaan te krijgen", zegt de BEP-voorman.

Volgens hem spelen er veel grote belangen en is er sprake van belangenverstrengeling. Weer een ander niet belicht probleem in de sector zijn de vele toeleveringsbedrijven. "Wanneer dit plan tot uitvoering komt, zal de politiek moeten praten met alle belanghebbenden en niet plotseling komen met het argument dat haar verdiencapaciteit verhoogd moet worden." In het staatsbesluit van de ministerraad staat trouwens wel dat het voornemen ook als doel heeft de goudwinning duurzaam te maken, het milieu te beschermen en het gezag van de overheid te herstellen in de goudvelden.

 

Angelic del Castilho van de buitenparlementaire oppositionele partij DA '91, is blij met het plan voor ordening, maar vindt dat ook gekeken moet worden naar de grootschalige goudsector, "Ook zij moeten (meer) gaan bijdragen aan de staatskas en ook een milieuheffing betalen. Wanneer zoals nu de internationale marktprijs van goud stijgt, moet de staat daar ook voordeel aan hebben. De grote bedrijven dragen ook niet bij aan de government-take. Del Castilho vindt ook dat met de ordening corruptiebestrijding goed ter hand moet worden genomen. In dit plan moeten de anticorruptieen milieuwetten worden meegenomen. Goud is een van onze belangrijke hulpbronnen en daar moet verantwoord mee worden omgesprongen.

Ook vakbondsleider Armand Zunder maakt zich zorgen dat verhogen van de verdiencapaciteit een te prominente rol zal spelen. "Een loffelijk streven", erkent hij, "maar ik hoop dat de regering zich niet rijk gaat wanen en het accent alleen zal leggen op het verhogen van haar verdiencapaciteit. Dit willen we allemaal maar het vraagt om een integrale aanpak met vooral een behoorlijke transparantie van de regering en de toepassing van wet- en regelgeving zoals de anticorruptiewet en de Wet Openbaarheid van Bestuur."

Volgens hem zullen de tariefsaanpassing en ordening de regering in staat stellen haar ontwikkelingsdoelen te financieren. Ook Zunder wil meer transparantie van de regering hierover. "Goud corrumpeert en de kans is groot dat mensen die belangen hebben er alles aan gaan doen hun verplichtingen niet na te komen. We moeten er rekening mee houden dat de meeste mensen in die sector geen belasting betalen. Er zal denk ik een leger van deskundigen, met daarin veldwerkers, de sterke arm van de wet en vooral wetgeving aan te pas moeten komen."

Bekijkt origineel bericht ⇒

Meer actueel