1 Augustus 2021
14:11PARAMARIBO - ‘Drie Vrouwen. Over slavernij en vrijheid’ van Ida Does is door de LA Indies Independent Film Magazine uitgeroepen tot de beste documentaire. De filmmaker en producent, die sinds 2007 diverse (documentaire) films heeft gemaakt en diverse prijzen won, is ontzettend ingenomen met deze erkenning.
Die blijdschap is dubbelop. "Dit was een echte onafhankelijke film, gemaakt met een laag budget. Deze prijs spreekt mij erg aan, omdat het een filmfestival is in Los Angeles, die zich inzet voor vrouwelijke filmmakers. Dan ben ik echt onder collega collega's", zegt ze lachend.
Initiatieven en bewegingen in Nederland met betrekking tot het slavernijverleden inspireerden Does de documentaire te maken. Daarin portretteert ze drie vrouwen: onderzoeker Ellen-Rose Kambel (nazaat van een tot slaafgemaakte), erfgoeddeskundige Valika Smeulders (nazaat van een plantage-eigenaar) en wintipriesteres Marjan Markelo. Elk verdiept zich op eigen wijze in het koloniale verleden van Nederland. "Het is voor het eerst dat er in een Nederlandse context, een nazaat van een tot slaafgemaakte en een nazaat van een toenmalige plantage-eigenaren, in een scène op de televisie waren en in een film zijn opgenomen. Dit is één van de bijzonderheden van de film", zegt de filmmaker.
Een andere bijzonderheid die Does aanhaalt, is dat er een gedenkteken van krappahout voor de plantage Krappahoek (Nickerie) in het park Rusthoff in Sassenheim is geplaatst. "Dit park is eigendom van de familie Charbon. Op het gedenkteken kan men dan nu lezen dat deze familie vroeger eigenaar was van die plantage in Suriname en dat het park met geld verdiend in de slaventijd is gemaakt", zegt Does. Het verheugt haar dat door deze documentaire meer openbare ruimtes in Nederland worden gecreëerd die naar de slavernijperiode verwijzen. Hiermee bereikt ze het doel om het debat en de inzichten over het slavernijverleden op gang te laten komen.
De film is in 2018 in Nederland in première gegaan en is ook een aantal keren op de Surinaamse televisie vertoond. Binnenkort is die met Engelse ondertiteling als video on demand op Vimeo beschikbaar, waardoor mensen over de hele wereld tegen een klein bedrag de film kunnen zien.
Does heeft ook iets nieuws in petto. Ze is momenteel bezig met een kinderboekproject dat ze met een aantal vrouwen doet. Het worden geïllustreerde verhalen van vrouwen die moedige of opmerkelijke daden hebben gepleegd in de slaventijd. "Over het algemeen praat men vaak in de mannelijke vorm over helden, maar er zijn ook heel veel zwarte vrouwen in Suriname en de rest van het Caribisch Gebied en Nederland die bijzondere dingen hebben gedaan", stelt ze.
Aanvankelijk was ook dit een 'filmavontuur', maar omdat er vanwege Covid-19 niet meer makkelijk op en neer gereisd kan worden, besloot ze het om te gooien naar een boekenproject. "We hopen hiermee aandacht voor de jeugd te kunnen krijgen in dat gedeelde verleden dat wij hebben", zegt ze.
Tegelijkertijd treft de filmmaker ook voorbereidingen voor een film over Philomena Essed, de pionier op het gebied van antiracisme in Nederland. Zij is nu professor in Los Angeles en Does maakt een filmportret over haar werk en de hedendaagse stand van zaken met betrekking tot racisme en hoe de verschillende generaties daarmee omgaan.