Santokhi vertrapt trias politica en rechtsgevoel samenleving

Shoeket logo

Bron: De Ware Tijd

25 Juli 2021 18:00

Voor mij lezen

ANALYSE - Suriname is nog altijd een democratische rechtstaat gefundeerd op de trias politica de scheiding der drie machten. Eerder heeft in de samenleving al het onbehaaglijk gevoel postgevat dat (DNA) bij opeenvolgende regeringen niets anders is dan een ‘verlengstuk’ van de regering. Nu wordt de indruk en mening versterkt dat de regering als uitvoerend orgaan maar ook als verantwoordelijke voor het kunnen functioneren van de rechterlijke macht, een dikke vinger in de pap schijnt te hebben bij dit functioneren. Terwijl voor een eerlijke en onafhankelijke rechtsspraak en het rechtsgevoel in de samenleving, de politiek zich afzijdig dient te houden van de rechterlijke macht.

President Santokhi heeft bij herhaling en recent via het televisieprogramma 'To the Point' uitlatingen gedaan over kwesties die liggen op het werkterrein en vooral de verantwoordelijkheid zijn van de rechterlijke macht. De president creëert en schept een vertekend beeld van hoe spraakmakende rechtszaken zoals die van de Centrale Bank van Suriname zich voltrekken; alsof het proces er alleen maar is om juridisch de vermeende schuld van de verdachten te bekrachtigen. Tijdens het televisieprogramma zei de president dat er, om diasporakapitaal binnen te halen en het vertrouwen van de investeerders te winnen, stappen zijn gezet zoals het opsluiten van de verdachten. Met de woorden "ze zijn al opgesloten" en alles wat daaromheen is gezegd, doet de president voorkomen, alsof het een voldongen feit is en justitie al tot een besluit is gekomen.

 

Iedere burger staat vrij in en het is ieders democratisch recht deze opvattingen wel of niet te delen met de president. Er is dan ook een 'gezonde' publieke discussie, al dan niet gefundeerd, gaande over het debacle bij de Centrale Bank en andere spraakmakende zaken. Echter is Suriname een rechtstaat en is het, de opvattingen ten spijt, alleen aan de onafhankelijke rechter om te oordelen wie het aan het rechte eind heeft en wie wel of niet schuldig is. Niet de burgers, niet de media en journalisten, niet de juristen en zeker niet de president in de geest van de trias politica.

De term 'onderzoek ter terechtzitting' wordt hier bewust neergepend, omdat dit precies hetgeen is wat zich nu in de rechtszaal afspeelt en niet wat de president zo graag verkondigt en wil zien gebeuren. Voor zover bekend heeft het staatshoofd nog nooit een zitting over deze spraakmakende rechtszaken, het zijn er vijf, bijgewoond. Dat hoeft niet en zou het zelfs politieke provocatie genoemd kunnen worden. De president is dus helemaal niet op de hoogte van hoe het 'onderzoek ter terechtzitting' zich voltrekt, zij het dat hij zich eenzijdige laat rapporteren.

Tijdens zo een onderzoek is het de grondwettelijke taak van het Openbaar Ministerie (OM) te bewijzen én de rechter ervan te overtuigen dat de verdachten schuld hebben aan de feiten waarvan zij verdacht worden en een strafvoorstel te doen. Het onderzoek wordt door de onafhankelijke rechter geleid. Die laat onder anderen de verdachten, getuigen en deskundigen oproepen, die gehoord worden. Omdat de Grondwet voorschrijft dat een ieder recht heeft op een eerlijk proces, hebben de verdachten ook juridische bijstand van hun advocaten die zich beijveren hun onschuld te bewijzen tegenover de rechter.

 

Het is inderdaad aan te bevelen, voor wie redelijkerwijs een gebalanceerde mening wil vormen over de verdachten en wat zich daadwerkelijk heeft afgespeeld, de zittingen bij te wonen. Op weg naar het eindoordeel van de rechter, dat nog niet is geweest, vindt een interessante juridische tweestrijd plaats tussen het OM en de verdediging van de verdachten. Beiden met het streven de rechter aan hun zijde te krijgen. Er komt in dat proces onnoemelijk veel informatie vrij over het gebeurde en de rol van de verdachten, die wellicht de publieke opinie anders zal beïnvloeden.

Het is pas aan het eind van dit proces dat de rechter tot een oordeel komt. Pas dan wordt op basis van het resultaat van het 'onderzoek ter terechtzitting' bepaald of de verdachten schuldig zijn of niet. En niet op basis van de publieke discussie en zeker niet op basis van wat de president zegt. Tot dat moment geldt het rechtsprincipe dat zij onschuldig zijn. Zij zijn nu ook niet opgesloten of voortvluchtig omdat zij al veroordeeld zijn, zoals de president doet overkomen. De verdachten zitten in voorarrest of hebben dat ontlopen, omdat er een redelijk vermoeden bestaat van schuld. Zo werkt het rechtssysteem van Suriname. Dit moet elke burger, ook president Santokhi, respecteren.

 

De president gaat door voor een doorgewinterde politicus. Hij weet meer dan de normale burger dat zijn uitspraken politiek bedoeld zijn en als zodanig vertaald (kunnen) worden door de oppositie en in de gemeenschap. Met de wetenschap dat een goed deel van het publiek zijn opvattingen deelt, wordt ingespeeld op de publieke opinie, door op de stoel van de rechter te gaan zitten, karaktermoord toe te passen en de verdachten bij voorbaat te criminaliseren en te veroordelen. Hoewel mag worden aangenomen dat de justitie niet beïnvloedbaar is, zijn rechters ook normale mensen. Het is daarom dat de politiek zich afzijdig moet houden en elke mogelijke beïnvloeding achterwege moet laten. De president weet ook dat hij hiermee werkt aan behoud van zijn politieke machtspositie en dat van zijn politieke omgeving. Dit is echter wel ten koste van de rechtstaat, waarbij openlijk wordt getrapt op de beginselen van de trias politica en het rechtsgevoel van de samenleving.

Het is goed dat ook de journaille hier de hand in eigen boezem steekt. Het is opmerkelijk hoe graag delen van de media en journalisten, zonder de onafhankelijkheid in acht te nemen, een mondje meepraten, openlijk politieke verantwoordelijkheid op zich nemen tot zelfs gevraagd en ongevraagd adviseurs zijn geworden van de regering. Opmerkelijk is ook, ondanks de veelheid aan onthullende informatie die vrij komt tijdens het rechtsproces over wat zich heeft afgespeeld, dat de informatiestroom naar het publiek vaak eenzijdig en gekleurd is. Journalisten behoren achter de feiten te gaan, die te onderzoeken, vooral dossierkennis op te bouwen en daaruit de samenleving te voorzien van een eerlijk verslag en onafhankelijke informatie.

We juichen een kruistocht tegen corruptie toe, maar dan wel op basis van de rechtsstaatgedachte en een eerlijke en onafhankelijke informatieverschaffing als voeding voor de opinie van het publiek.

Bekijkt origineel bericht ⇒

Meer actueel