24 Juni 2021
19:00OPINIE - “Geen enkel moment is goed genoeg.” Zo merkte minister David Abiamofo van Natuurlijke Hulpbronnen op tijdens een opbeluurtje in ‘ABC Actueel’ over de gepresenteerde nieuwe stroomtarieven. Het algemeen misnoegen is dat die ‘overnight’ zijn aangekondigd. “We zijn maanden bezig geweest met deze exercitie en hebben alle relevante sociale partners erbij betrokken”, verdedigde Abiamofo. “Wij zijn gelijk overgegaan tot bekendmaken van de maatregel. De president vroeg een week de ruimte. Wij hebben dus niet gewacht.”
Het verweer van de minister is een absoluut zwaktebod. Al ben je tien jaar bezig geweest met je 'exercitie' en die week 'ruimte' aan de president klinkt als een dubbeltje prijsverschil. Drie weken van tevoren horen dat je uitgerekend op Ketikoti naar de slachtbank zal worden afgevoerd is behoorlijk 'overnight'. En zeker als je verneemt dat je flink meer moet betalen dan iemand met een zogenoemd 1-fasesysteem, omdat jij een 3-fasesysteem hebt. Waar ga je de tijd en het geld vinden om de boel te downgraden?
Overigens opmerkelijk. Je bent drie maanden bezig geweest met je 'exercitie' met 'relevante stakeholders', maar je gepresenteerde tarievenstelsel wordt van alle kanten aan flarden geschoten. En uitgerekend door hen die aan te merken zijn als 'relevante stakeholders', zoals het bedrijfsleven en het parlement als 'vertegenwoordiger van het volk': zeer relevante stakeholders zou ik zelfs zeggen.
Hebben die dan 'ja en amen' zitten knikken tijdens de exercitie en dan achteraf, geheel overeenkomstig de Surinaamse cultuur, steen en been kermen? En wat waren de 'scenario's' die zijn gepresenteerd? Het klinkt als: we hebben BBQ-kip, zoetzure doks en patat shoarma op het menu en moeder regering heeft gekozen en duwt het door de strot van haar jammerende kinderen.
Abiamofo heeft gelijk: geen enkel kaalpluk bezuinigingsplan, met de impact van een genadeslag, komt op een geschikt moment; het toch al geheel geplukte volk zal altijd kermen. De kunst is: hoe verkoop je slecht nieuws? En precies hier wringt de schoen. Het nieuwe tarievenstelsel waarvoor je overigens algebra moet hebben gestudeerd om er wijzer van te worden is gewoon onverkoopbaar en al helemaal het discriminatoire ervan.
Ik heb me door een zeer deskundige laten vertellen dat een 3-fasesysteem "het minste verlies oplevert voor het netwerk" tijdens de transport van stroom. Dat is opmerkelijk omdat EBS-directeur Marcel Eyndhoven dit in hetzelfde opbeluurtje verdedigt met: "Als je een grote auto koopt dan zal je ook meer moeten betalen voor brandstofverbruik."
Klinkt plausibel, zou je denken. Maar die zeer deskundige zegt: "Het is alsof mensen met rokende auto's meer subsidie krijgen en wie een milieuvriendelijke katalysator heeft wordt gestraft." Dus stank voor dank voor wie 3-fase heeft. Overigens, 3-fase is wereldwijd de standaard vanwege zijn stabiliteit. Maar wij in Suriname blijven aanrommelen met allerlei fasen. Immers, in troebel water is het goed vissen vangen.
3-Fase is vooral belangrijk voor wie 220 volt wilt. Een vraag die tijdens het opbeluurtje werd opgeworpen: waarom hebben zoveel mensen voor een 3-fasesysteem gekozen terwijl het niet nodig is? Het bijna sarcastische antwoord was: "Omdat het niets kostte." Lekker dan, dus je krijgt alsnog met terugwerkende kracht een gepeperde rekening gepresenteerd, terwijl je koopkracht al tot nihil is uitgehold. Ook uit dit antwoord blijkt Abiamofo weinig kaas van volkspsychologie te hebben gegeten.
Dit is geen pleidooi om al die nog armere huishoudens met hun 'rokende', dikwijls kortsluiting veroorzakende 1-fase extra te belasten. Maar het zou een mooie gelegenheid zijn om te zeggen: "Mensen, stroom is stroom en je betaalt gewoon waarvoor je gebruikt." Sterker nog: je zou zelfs mensen eenmalig als beloning moeten subsidiëren om te upgraden naar het stabielere 3-fasesysteem. Immers, het levert aanzienlijk minder onnodig stroomverlies op voor de EBS. Maar zo modern denken beleidsmakers in Suriname vooralsnog niet.
Bij deze stroomtarievencommotie is de 'auto' de geliefde beeldspraak. Dat president Chandrikapersad Santokhi het wijze besluit heeft genomen om na afkondiging de draconische nieuwe stroomtarieven aan te houden, is het paard achter de wagen spannen. Ouderwetse beeldspraak dat geheel past bij de alles behalve innovatieve visie in deze hoogspanningskwestie.
Ook wordt steeds ermee geschermd dat Surinamers 'te weinig' betalen voor hun stroom. Het is maar de vraag. De Afobakadam produceert stroom, aldus die zeer deskundige, voor een 'halve cent' per kilowattuur (kWh). Als de EBS het zelf moest doen door middel van diesel en generatoren, dan zou de kostprijs 6 cent per kWh zijn. En gouden kip Staatsolie verkoopt haar energie voor 9,5 cent per kWh, bovendien goeddeels opgewekt met "stoom als restproduct" van de raffinaderij. "De EBS moet verplicht overbodige stroom kopen van Staatsolie. Ze kopen het veels te duur in", aldus de deskundige.
Zo wordt de totaal verarmde samenleving geslingerd van het ene extreme naar het andere: van ongebreideld 'gesubsidieerd' worden tot diep in de buidel tasten voor de inefficiënte van de EBS. Alleen maar omdat duurbetaalde beleidsmakers, parastatale directeuren, consultants en dubbele pet dragende rvc-leden geen maatwerk maar broddelwerk leveren. Na dat opbeluurtje vroeg je je juist nog meer af: hebben ze wel enige voeling met wat ze zo vaak neerbuigend typeren als 'het volk'?