Wegwerpdiplomaten

Zelfvernietigend systeem
Direct na aankomst meldt de ambassadeur zich aan bij het ministerie en wordt (misschien) ontvangen door de minister of directeur. Vermits meestal sprake is van personen uit tegengestelde zijden van het politiek ideologische spectrum, kan de sfeer politiek beladen zijn waarbij men elkaar meer ziet als tegenstanders dan als medestanders. Reeds bij deze eerste ontmoeting krijgt de ambassadeur soms te horen dat hij/zij niet met de titel van ambassadeur zal worden aangesproken, omdat hij/zij door een andere regering is benoemd.

Dit is het eerste teken van rancune jegens de teruggekeerde (politiek) benoemde diplomaat.
Twee zaken waarmee hij/zij direct geconfronteerd worden zijn:

1. Word ik ingezet i.e. krijg ik een taak toebedeeld? Veelal krijgt hij/zij allereerst te horen  dat de terugroeping nothing personal is, maar te maken heeft met gewijzigde beleidsinzichten. In essentie is de directe boodschap  dat hij/zij tijdens dit bewind niet inzetbaar zal zijn. Zo wordt op Buza een spookambtenaar geboren!

2. Is er een werkplek voor mij? Als hij/zij niet wordt  ingezet, is er ook geen werkruimte nodig, en de plichtsgetrouwen brengen de werkdag door in het trappenhuis en op de gangen van het ministerie. Deze diplomaten worden in het systeem aangeduid als Officers on Stairs & Corridor Duties (OSCDs). Maar na zekere tijd houden zij het voor gezien, verschijnen niet meer en voegen zich bij de spookambtenaren, niet uit overtuiging maar gedwongen door het systeem.

Zo draagt het systeem van politieke benoemingen in het algemeen bij tot de groei van de categorie spookambtenaren en voor de buitenlandse dienst in het bijzonder resulteert dit systeem ook in het verlies van kennis en ervaring en verdwijnt op den duur ook het institutioneel geheugen van het ministerie. In de final analysis wordt de Surinaamse diplomatie steeds verder verzwakt mede omdat ook goede en ervaren diplomaten worden weggezet en erger, doorgespoeld in de riolen van Paramaribo. In feite zijn zij wegwerpdiplomaten, die slechts eenmaal worden gebruikt.

Vae Soli, wee de eenzame
Zij die definitief terugkeren naar huis  moeten volgens de oud Nederlandse diplomaat/schrijver, Pellegrinus, de woorden van de Prediker overdenken; Vae Soli, wee de eenzame.

Na jaren weg te zijn geweest, zijn vrienden en familie gewend geraakt om het zonder hem/haar te stellen. De vrouwen van wie hij hield, hebben andere mannen gevonden en de mannen van zij hield, hebben andere vrouwen gevonden. Welkom is anders dan wat hij /zij gewend was.

En als de zonsondergang in zijn leven zich inzet, denkt hij soms ijdel genoeg dat hij zijn land buiten de landsgrenzen goed heeft gediend. Dat is onjuist zegt de bekende, oud Amerikaanse ambassadeur Martin Herz. Wat hij in feite heeft gediend is een “gezichtloze en ongevoelige bureaucratie, die geen moment wakker heeft gelegen van de offers die hij/zij  heeft gebracht en de gevaren waaraan hij /zij was blootgesteld”.

Investeringsdiplomatie en diaspora
De economische diplomatie van de presidenten Shankar, Venetiaan en Wijdenbosch alsmede de ontwikkelingsgerichte diplomatie van Bouterse hebben geen grote ontwikkelingen gebracht voor Suriname. De investeringsdiplomatie van Santhoki moet hierin verandering brengen!

Het zal prijzenswaardig zijn als de investeringsdiplomatie door professionele diplomaten uitgevoerd zal worden, waarbij de Wet op de Buitenlandse Dienst van 2018 een goede aanzet is om te komen tot professionalisering van de diplomatieke dienst. Echter reeds bij de eerste benoeming van een ambassadeur heeft de huidige regering deze Wet genegeerd. Het lijkt erop dat de regering het huidige systeem van benoemingen van ambassadeurs wil handhaven, omdat het de ruimte biedt om familie, vrienden  en amateurs in diplomatieke functies te benoemen.

Het hooggestemde proza en het bombastische taalgebruik van de president en enkele ministers in de afgelopen maanden doen vermoeden dat Surinames nieuwste ‘bevolkingsgroep‘ i.e. de diaspora een centrale rol zal spelen in de 'investeringsdiplomatie'. Slachtoffers van deze diaspora investeringsdiplomatie zullen onze eigen Surinaamse deskundigen zijn, die weggedrukt zullen worden in de bossen en het struikgewas  achter op hun eigen erf.

Dat is ten zeerste te betreuren, omdat een generatie van goede diplomaten in de afgelopen jaren het ministerie al de rug heeft toegekeerd vanwege de onvriendelijke omgeving, maar ook vanwege een buitenlands beleid dat een lome en ongeïnspireerde koers vaart. Suriname heeft een nieuw systeem nodig voor benoeming van diplomaten, want dit systeem leidt onze diplomaten en onze diplomatie onherroepelijk naar de afgrond.

Rudie Alihusain