13 April 2021
17:28ONDERZOEK - IN EEN SERIE VAN VIJF ARTIKELEN PLEEGT IVAN FERNALD, AUTEUR VAN HET BOEK ‘HET ROER MOET OMOM – ACTIEPLANNEN VOOR BETER ONDERWIJS’, EXCLUSIEF VOOR DE WARE TIJD EEN CIJFERMATIGE DOORLICHTING VAN DE ONDERWIJSRESULTATEN VAN 2020.
Tekst: Ivan Fernald
ONDANKS LANGDURIGE SLUITING van de scholen is er een aanzienlijke toename van het slaagpercentage te constateren, terwijl de toetsvorm en het examenprogramma in 2020 ongewijzigd zijn gebleven. De stijging van het resultaat is bij havo het grootst en wel 31 procent. De toename van het slaagpercentage is opmerkelijk ten opzichte van 2019, want je zou verwachten dat langdurige lesuitval een nadelig effect zou hebben op de leerprestaties.
Met minister Levens aan het roer wordt er een nieuw tijdperk ingeluid. De toetsen verliezen hun selectieve waarde en de doorstroming zal aanmerkelijk verbeteren. Er zullen geen zittenblijvers meer zijn en ook de drop-outs in het primair onderwijs zullen tot het verleden behoren. Het aantal leerlingen per klas zal niet groter dan vierentwintig mogen zijn. De mulo wordt uitgebreid met meerdere richtingen. Vanaf komend schooljaar, zal er ook een C-, en mogelijk een D- en E-richting toegevoegd worden. De ingrijpende maatregelen vinden hun grondslag in een nieuwe opvatting over ons onderwijs. Uit het hoofd leren (reproductie) moet plaatsmaken voor probleemoplossend en competentiegericht onderwijs.
In de nieuwe situatie zal de manier van toetsing fundamenteel worden gewijzigd. Een cijfer zegt namelijk nog niet welk onderdeel van het vak een leerling wel of niet snapt. Daarom wordt voorgesteld te werken met een voortgangsrapport (portfolio).
Het is echter interessant om de resultaten van 2020, waarbij dezelfde traditionele en uniforme meetinstrumenten zijn gehanteerd, aan een analyse te onderwerpen. Dit is belangrijk omdat wij in de nieuwe situatie niet meer in staat zullen zijn om dezelfde meetinstrumenten te gebruiken. In 2021 betreden wij een nieuw tijdperk. Toetsen en examens zullen inhoudelijk veranderen en niet meer als enige kwaliteitsindicator worden gebruikt. Dit maakt deugdelijke vergelijkingen met voorgaande jaren vrijwel onmogelijk.
Havo scoort 31 procent hoger
De onderwijsresultaten zijn een bron van zorg omdat de gemiddelde slaagpercentages voor havo in de afgelopen tien jaar amper boven 60 procent uitkwamen. Het gemiddeld eindresultaat van de jaren 2014-2019 was 56.8 procent. Wat waren de resultaten in 2020?
Het landelijk eindresultaat havo 2020 stijgt in 2019 naar 85 procent. Dat is een forse toename van 31.5 procent ten opzichte van 2019. In 2018 was het resultaat 52 procent waarna het in 2019 met 1,5 procent toenam naar een resultaat van 53,5 procent.De twee scholen met de laagste slaagpercentages in 2019 laten de grootste vooruitgang zien in 2020. Havo-3 had in 2019 een eindresultaat van 46,7 procent en scoort in 2020 met een percentage van 82,9 beduidend hoger. Dat is aanzienlijke stijging van 36,2 procent en dit is de hoogste toename van alle havoscholen in 2020.
Een overeenkomstig beeld zien wij bij Ad Fontes Havo. Deze school die in 2019 het één na laagste resultaat behaalde (48,4 procent) presteert het om een stijging te bewerkstelligen van 28,3 procent, naar een resultaat van 76,7 procent in 2020. Dat is na Havo-3 de grootste toename van het slaagpercentage.De havoscholen met het beste resultaat in 2019 dat zijn SG Nickerie (83,6 procent) en SG Sanatan Dharm (79,5 procent) hebben respectievelijk een geringe terugval en de minste toename in slaagpercentages gerealiseerd. SGN is de enige school die in 2020 een daling liet zien. De terugval was minimaal: 0,3 procent ten opzichte van 2019. SGS had het twee na beste resultaat in 2019 en vertoont met 88,1 procent een stijging van 8,6 procent in 2020. Dat is de minste stijging van alle havoscholen in 2020.In 2019 had alleen SGN een resultaat boven 80 procent. In 2020 scoorden slechts twee van de dertien havodagscholen onder 80 procent. Dat gold voor de Henri Dahlbergschool (Havo-2) en Ad Fontes Havo met respectievelijk 77,1 en 76,7 procent. Het laagste percentage in 2020 was 76,7, terwijl dat in 2019 slechts 48,4 bedroeg.
Met uitzondering van de SGN gaan alle havoscholen flink vooruit.
*Havo-4 is ontstaan uit een afsplitsing van Havo-1 en levert in 2020 de eerste groep geslaagden af
Is er een verklaring voor dat scholen met hoge slaagpercentages in nominale zin minder groeien? Het is niet verwonderlijk dat scholen (leerlingen) die al hoog scoren (en dus dicht liggen aan de absolute norm van 100 procent), minder ruimte hebben voor groei dan scholen die er ver vanaf liggen. Naarmate de school (leerling) dichter ligt bij de absolute norm zal er sprake zijn van de verminderde meeropbrengst, omdat de toename in kwantitatieve zin beperkt blijft.
In augustus 2020 verscheen van Ivan Fernald het boek 'Het roer moet om - Actieplannen voor beter onderwijs'. Op onderwijsgebied was Fernald twintig jaar directeur van het Instituut voor Middelbaar Economisch en Administratief Onderwijs (IMEAO). In de periode 2013-2017 was hij coördinator van het wetenschappelijk bureau van NPS (Japin). Momenteel is Fernald is docent op het Instituut voor Opleiding van Leraren (IOL).