Leven van een arts niet altijd rozengeur en maneschijn

Het leven van een arts lijkt voor velen er een te zijn zonder zorgen.  Wij praten hierover met drs. Mariska Black die vertelt over haar leven als arts en de vele obstakels die zij heeft moeten overwinnen voor zij arts werd. Zij is geboren op 11 juli 1971 in het district Marowijne en heeft haar jeugdjaren doorgebracht op Albina. Arts worden was nooit het doel van Black. ‘’Het is vanzelf gegaan’’, zegt zij lachend. In haar jeugdjaren heeft zij nooit interesse gehad om arts te worden. De technische richting sprak haar eerder aan.

De lagere school heeft zij in zeven jaren doorlopen. De zesde klas doubleerde zij, wat haar juist motiveerde  en zij slaagde daarna als beste. Vanuit Albina heeft zij twee jaar lang de bus gepakt naar Moengo om de muloschool te bezoeken. In die tijd dacht men dat de mulo in Moengo veel beter was dan die in Albina. “Ik heb ook moeten rennen achter bussen en stoten om een plekje te vinden in de bus”, herinnert Black zich. Als jong meisje heeft zij een strenge opvoeding gehad. Haar broertje werd vrijer gelaten. “Albina van nu is een wildwest, vroeger was het rustig en vredig.”

Er kwam een grote ommekeer in het leven van de mensen in Marowijne toen de Binnenlandse Oorlog uitbrak. Ruim twee tot drie maanden was zij verstoken van het onderwijs. De vader van Black die van beroep verpleger is, werd toen gedetacheerd naar Ellen. Op de Mulo Ellen heeft zij haar mulo-B diploma behaald met een R-pakket. Zij slaagde als een van de besten van de school. Zij was toen vanwege het R-pakket genoodzaakt naar het havo te gaan om toch nog in de technische richting te blijven. Hiervoor moest zij afreizen naar Paramaribo. Een jaar lang heeft zij gewoond in het Siswa Tama internaat. Haar vader werd toen opnieuw gedetacheerd naar Houttuin, waarna zij bij haar ouders introk.

Van het havo slaagde Black als beste van de groep met haar pakket. Hierna deed zij het schakeljaar van de Anton de Kom Universiteit van Suriname (AdeKUS). Alhoewel zij van de technische vakken natuurkunde, scheikunde, wiskunde en biologie hield, bleek natuurkunde toch niet zoveel van haar te houden. Hierdoor kon zij zich na het schakeljaar niet inschrijven op de technische faculteit van de universiteit en nam zij deel aan de loting van de medische faculteit. Tot haar geluk kwam zij als eerste uit de loting. In december 2003 behaalde zij haar bul en in januari 2004 startte zij haar carrière als arts op de Spoed Eisende Hulp van het Academisch Ziekenhuis Paramaribo (AZP).

Spoedeisende Hulp (SEH)

Black legt uit dat werken op de SEH, heel anders is dan in een huisartsenpraktijk.  In een huisartsenpraktijk is het veel rustiger en de patiënten zijn meestal goed te behandelen met medicatie thuis. Iemand die met spoed doorverwezen moet worden, een zogeheten citogeval, komt weinig voor, terwijl op de SEH de artsen juist vaak daarmee te maken krijgen Bij een citogeval is het belangrijk om snel te herkennen wat niet goed is, te corrigeren en acuut te behandelen en te zorgen voor verwijzing naar de specialisten. Zij behandelen de patiënt dan verder en zorgen indien nodig voor opname. Black vindt zij het werk op de SEH uitdagender dan in een huisartsenkliniek. Heel zwaar vond zei het om aan een moeder te vertellen dat haar dochter, een meisje van veertien, overleden is. Het was in de vroege ochtend toen er een aanrijding plaatsvond waarbij twee slachtoffers om het leven zijn gekomen. In de avond kwam de moeder van een van de slachtoffers naar de SEH om haar dochter te zien en moest Black haar vertellen dat haar dochter overleden is. “Je gaat als arts nooit direct op de nabestaanden af met het droevig nieuws”, zegt ze. De moeder vertelde haar dat haar dochter met een vriendin en een iets oudere man waren gaan wandelen en dat zij haar op een bepaald moment niet meer kon bereiken. Black is dit nooit vergeten. Over de mooie momenten met patiënten, zegt zij dat die weinig voorkomen, maar als die zich voordoen, zorgt het voor een gevoel van voldoening.

Hoe gaat een arts om met emoties?

‘’Dat gaat wel vanzelf”, klinkt de reactie van Black. Volgens haar leer je omgaan met je emoties, dat leer je ook op de medische opleiding. Bij gevallen waar er kinderen bij betrokken zijn, moet ze soms wel haar emoties bedwingen. Voor haar is het belangrijk om levensreddend op te treden. “Bij het zien van iemand die acute hulp nodig heeft, kun je niet wachten met handelen. Op de juiste manier handelen kan levens redden.”

Mensen zich niet bewust over ziektes

Het komt vaak voor dat patiënten wel weten wat voor ziekte zij hebben, maar niet weten wat voor medicatie zij gebruiken, wat zij moeten veranderen en of moeten verbeteren aan hun levensstijl. Ook weten zij niet altijd wat de consequenties van hun ziekte kunnen zijn. Black vertelt, dat erop de SEH vaak patiënten komen die van de SEH- arts verwachten dat hij weet welke medicamenten zij gebruiken. Zij legt uit dat er verschillende medicamenten zijn om een bepaalde ziekte te behandelen en dat er niet zomaar een ander medicament kan worden toegediend. “Mensen nemen het niet nauw met hun gezondheid”, zegt de arts. Een ander probleem dat zich voordoet, is volgens haar het steeds duurder worden van de gezondheidszorg, waardoor mensen niet in staat zijn zichzelf te verzekeren. “Elke cito wordt op de SEH geholpen, ongeacht je het nu wel of niet kunt betalen. In de huisartsenpraktijk waar ik werk, hanteren wij hetzelfde principe, wij geven als het nodig is, ook een recept mee.”

Verdient u veel?

‘’Nou, wat is veel? Ik heb een goed inkomen, maar je leeft naar je inkomen. Hoe meer je verdient, hoe meer je uitgeeft. Als ik naar de specialisten kijk, denk ik ook dat zij bommen geld verdienen”, zegt Black lachend. Zoals ieder anders mens probeert ook zij om aan haar verplichtingen en verlangens te voldoen. De moeder van twee vertelt dat ook zij schulden maakt en dat zij tot nu toe een hypotheek heeft welke zij aflost. “Ik ben niet uit een familie gekomen waar ik alles heb gehad, ik heb zelf mijn dingen moeten doen.” Dat mensen ervan uitgaan dat artsen heel veel verdienen, sommigen beweren zelfs dat ze te veel verdienen, is volgens Black niet iets van vandaag. Hoewel zij erkent dat zij een goed inkomen heeft, zegt zij ook dat het niet uit de lucht is komen vallen. “Het is een welverdiend loon. Ik heb even hard moeten zwoegen zoals elk ander om te zijn wat ik vandaag aan de dag ben.” Black benadrukt dat niet alles wat glimt goud is en dat een arts ook slechts een mens is en zoals elk ander mens ook leningen afsluit. Het leven van een arts is er dus niet altijd een van rozengeur en maneschijn.

Gezondheidszorg bereikbaar maken

Al hoewel Black goed verdient als parttime huisarts en SEH- arts, heeft zij toch besloten om haar eigen polikliniek op te zetten. Hiermee wil zij de zorg dichterbij en bereikbaar maken. Op 22 februari heeft zij op Land van Dijk, haar eigen poli geopend. Zij hoopt op deze manier een bijdrage te leveren aan de gemeenschap aldaar.

-door Johannes Damodar Patak-