8 Februari 2021
08:08PARAMARIBO - Nadat zaterdag bekend werd dat de regering een investeringsmaatschappij, New Surfin NV, heeft opgericht voor het aantrekken van kapitaal voor de ontwikkeling zijn er aardig wat tongen losgekomen. De wijze van oprichting en invulling van de bestuursfuncties roept ook vraagtekens op. Er ontbreekt een expliciete machtiging van de president voor de oprichting.
Minister Albert Ramdin van Buitenlandse Zaken, International Business en Internationale Samenwerking bevestigt tegenover de Ware Tijd dat zo een machtiging ontbreekt, maar voegt eraan toe dat er verder niets aan de hand is. Hij stelt dat New Surfin is opgericht op basis van de visie van de president om investeringskapitaal binnen te halen en diens instructie om daartoe beleid en initiatieven te ontwikkelen. Hij en collega Armand Achaibersing van Financiën en Planning hebben een functie als commissaris, omdat zij namens de regering de leiding hebben bij het zoeken naar investeringen.
Een jurist in dienst van de overheid die anoniem wil blijven stelt dat een staatsbedrijf wordt opgericht door de regering of door een lid dat door haar gemachtigd is. Zo een bedrijf mag niet door een Nederlander die adviseur is bij het ministerie van Financiën en Planning zonder enige machtiging of bevoegdheid worden opgericht. Voorafgaand aan de oprichting van een staatsbedrijf wordt een staatsbesluit geslagen. Aan de grondslag van dit bedrijf ligt geen enkel staatsbesluit. De jurist voegt eraan toe dat in de oprichtingsakte van een staatsbedrijf nooit personen met naam en toenaam benoemd worden in functies. De directie wordt conform een procedure benoemd.
In de raad van commissarissen zitten personen uit hoofde van hun functie. Als voorbeeld wordt genoemd dat de directeur van Financiën ook in de rvc van de Centrale Bank van Suriname zit. "Niet de persoon wordt in de wet genoemd maar de functie. In de oprichtingsakte van Surfin is iedereen benoemd met naam en toenaam. Dat geeft duidelijk aan dat het geen staatsbedrijf kan zijn. Hen vervangen wordt bijna een onmogelijk karwei. Ook al zijn ze niet meer in functie. Dat bedrijf kan dus geen overheidsbedrijf zijn", aldus de jurist.
Verder wordt erop gewezen dat hoewel in de oprichtingsakte wordt aangegeven dat het bedrijf 100 procent staatsbedrijf is, in het KKF-uittreksel wordt vermeld dat 51 procent van de aandelen geplaatst wordt en in de oprichtingsakte staat dat 49 procent van de aandelen verhandelbaar is. "De regering is een gezamenlijke coalitie van voornamelijk VHP en Abop. Abop is nergens te bekennen bij de oprichting. Alleen VHP'ers. Het lijkt sterk op een VHP-bedrijf. De directeur is een Nederlander. Voor een staatsbedrijf is dat zeer ongewoon", zegt de rechtsgeleerde.
Ook ondernemer, politicus tevens mensenrechtenactivist Sunil Oemrawsingh vindt een aantal zaken aan de oprichting van het nieuwe bedrijf "raar". "Voor mij is het überhaupt een raar idee dat een publieke taak wordt ondergebracht in een nv die door private personen, die nota bene zitting hebben in de regering' wordt gerund en van wie één de Nederlandse nationaliteit heeft.
Oemrawsingh constateert ook geen functie scheiding. "Dat is de kat op het spek binden". Het is volgens hem ook van belang te weten hoeveel aandelen geplaatst en gestort zijn en of het restant opgenomen is in de staatsschuld. "Immers, geplaatst maar niet betaald impliceert een staatsschuld", aldus de ondernemer. In de oprichtingsakte staat ook niet dat Viren Ajodhia, de oprichter, namens Financiën en Planning optreedt.
Fiscaal-jurist Roy Shyamnarain zegt desgevraagd dat indien alles juridisch correct is gegaan er volgens "mij niets aan de hand is." Het is een vehikel, een entiteit voor een speciaal doel, van het ministerie van Financiën en Planning, om projecten te financieren. Alle aandelen zijn in handen van dit ministerie. Hij noemt het opvallend dat Financiën en Planning als aandeelhouder wordt genoemd en niet, zoals gebruikelijk, de Staat Suriname. "Ik vraag mij af of de minister vooraf door de president en/of de regering is gemachtigd om deze nv op te richten. Overigens is het ook opvallend dat de directeur en commissarissen allemaal top-VHP'ers zijn. Met Badjalala in de rvc is zelfs het kabinet van de president vertegenwoordigd."
Hij noemt de vraag of er met de benoeming van twee ministers in de rvc geen sprake is van belangenverstrengeling terecht. "Maar indien zij in hun hoedanigheid als minister optreden schijnt het geen probleem te zijn, omdat zij dan geacht worden dat te doen in het kader van de uitoefening van hun ministerschap. Het zou echter beter zijn als elke schijn wordt voorkomen en zij niet zelf in de rvc gaan zitten". Hij stelt verder dat indien er een machtiging van de president zou zijn om de nv op te richten dit volgens goed gebruik in de statuten had moeten worden opgenomen.
Minister Ramdin blijft erbij dat er met de wijze van oprichting van New Surfin en de bemensing in de topposities niets mis is. Aantrekken van investeringskapitaal voor het uitvoeren van ontwikkelingsprojecten is één van de vier trajecten die de regering heeft uitgezet om de huidige economische crisis te keren en de economie weer te laten groeien. Dit is volgens hem de enige manier om de samenleving te helpen. De investeringsmaatschappij is een 'werktuig' met een speciaal doel zoals de andere staatsbedrijven NV1 en NV2 in de goudsector.
De bedoeling was om het ontwikkelingskapitaal via NV1 of NV2 binnen te halen, maar omdat de doelstellingen verschillen is besloten een nieuwe maatschappij op te zetten. Dat is ook gedaan omdat er Clad-onderzoeken zijn gevorderd over de gang van zaken bij NV1. "Een machtiging van de president was ook niet nodig. Het is geen particulier bedrijf en het gaat ook geen diensten verlenen aan derden en minister Achaibersing en ik zitten onbezoldigd als commissarissen", zegt Ramdin. De raad van commissarissen zal worden aangevuld.