30 Januari 2021
18:53PARAMARIBO - Het Kodjo, Mentor, Presentmonument heeft een facelift gekregen van beeldhouwer Iwan Verwey, die vaak met hout en natuursteen werkt. Het monument wordt verhoogd aan de onderkant. De drie pilaren waarop de plaquette op rust en daarvoor waren beschilderd, heeft hij bekleed met grindstenen. Ook de tekst op de plaquette heeft hij met een verflaag weer leesbaar gemaakt.
Dit jaar is het precies 25 jaar geleden dat de Feydrasi fu Afrikan Srananman de roep om eerherstel van drie verzetsstrijders Kodjo, Mentor en Present herdenkt. Vanwege het jubileumjaar besloot de federatie de plaquette een facelift te geven. De veranderingen waren goed zichtbaar tijdens de bloemenhulde van dinsdag.
Iwan Wijngaarde, voorzitter van de Feydrasi fu Afrikan Srananman, is heel tevreden. Verwey heeft er samen met zijn assistent Rudie Voorn drie dagen aan gewerkt. Het is volgens Wijngaarde de bedoeling dat er naast de drie namen in de toekomst ook de zes namen van de andere zogenaamde daders op een plaquette komen. Die werden voor de brand van 3 op 4 september 1832 ook berecht als mededaders.
Dinsdag was het precies 188 jaar geleden dat de gruwelijke executie van de drie tot slaafgemaakten Kodjo, Mentor en Present aan de Heiligenweg werd voltrokken. Middels een plengoffer, gebed, korte toespraken en een bloemenhulde werden de verzetsstrijders te midden van geparkeerde bussen en auto's aan de Heiligenweg herdacht. Eén van de aanwezigen was Orfeo Lamé van de Comité Boni.
Omdat zijn organisatie samen met de Feydrasi in een netwerk is, vond hij het nodig dat zijn organisatie zich ook bij de herdenking liet vertegenwoordigen. "Als je je geschiedenis niet kent en de overdracht niet doet, weet de jeugd niet waar ze staat. Het is belangrijk te weten wie je helden zijn, zodat je voorbeelden aan ze kunt nemen en een positief denkt over je eigen geschiedenis", zegt hij tegen de Ware Tijd.
Door steeds aandacht te besteden aan dit soort herdenkingen wordt volgens hem al aan een stukje bewustwording gewerkt. Daarnaast moet de eigen geschiedenis zelf vastgelegd worden. "Praat met ouderen, want ze weten heel veel. Nu zitten we in een Covid-19-pandemie, maar er is social media om elkaar meer bewust te maken dat de geschiedenis van ons niet bij slavernij is begonnen. We moeten onze eigen religieuze organisaties, scholen, tradities op touw zetten anders gaan we niet kunnen floreren", zegt hij gepassioneerd. De eenheid onder Afro-Surinamers kan volgens hem alleen worden gerealiseerd door verbinding, respect en meer verdraagzaamheid naar elkaar toe.
In 1999 besloot de overheid het plein aan de Heiligenweg voortaan de Kodjo-, Mentor- en Presentpren te noemen. Op 26 januari 2000 werd bij die herdenking het nieuwe naambord en ook de plaquette met de namen van de strijders onthuld. Aan de voorkant van het plein, nabij de Waterkant, was op 9 oktober 2018 door de Nationale Commissie Jubileumjaren 2018 een tweede gedenkplaat onthuld met de drie portretjes van de verzetsstrijders.
Wijngaarde benadrukt dat het trio niet op die plek werd verbrand, maar op de eerste gedenkplaats, die voor een goudsmidwinkel staat. "Daarom rust deze plaquette op drie zuilen die symbool staan voor de palen waaraan de drie strijders aan werden gebonden voordat ze in brand werden gestoken."
Wijngaarde is vooral ingetogen dat het Surinaam s Juristenblad eind vorig jaar met een artikel aandacht heeft besteed aan het vonnis over deze rechtszaak uit de negentiende eeuw. "Vaak staan juristen aan de kant van de kolonisator, maar met dit artikel wordt het tegendeel aangegeven. In 1832 zeiden de rechters al dat de mannen geen dieven en brandstichters waren, maar verzetsstrijders. Daarom werden ze op basis van hun verzetsstrijd veroordeeld", zegt Wijngaarde.