29 Januari 2021
04:40PARAMARIBO - Hoewel de Nederlandse minister Stef Blok weigert te erkennen dat de Nederlandse overheid foutief heeft gehandeld in de kwestie Anton de Kom, komt het kabinet toch met een "ruiterlijk gebaar" naar De Kom. De bewindsman wil "graag" met zijn kinderen in gesprek over de invulling van het gebaar. Blok denkt aan een fonds om Surinaamse studenten te helpen.
Eerder had dochter Judith de Kom gepleit voor een stukje eerherstel van haar vader en de politieke partij GroenLinks diende vervolgens in de Tweede Kamer een motie in waarin het Nederlandse kabinet werd gevraagd om "een ruiterlijk gebaar voor de gedwarsboomde Surinaamse schrijver, activist en verzetsheld waarin het foutieve handelen van de toenmalige overheid inzake Anton de Kom ondubbelzinnig wordt erkend" te doen.
Het demissionaire kabinet-Rutte III kwam donderdag deels tegemoet aan de wens van de Tweede Kamer, die de motie met een ruime meerderheid aannam. Vooral GroenLinks wilde erkenning van de regering dat er fouten zijn gemaakt in de behandeling van De Kom, die werd opgepakt en verbannen naar Nederland als "staatsgevaarlijke communist". De schrijver en verzetsheld streed tegen kolonialisme en racisme en deed in de Tweede Wereldoorlog verzetswerk in Nederland.
De Kom, geboren in 1898 in Paramaribo, vertrok in 1920 met een boekhouddiploma op zak naar Nederland. Hij trouwde er en kreeg kinderen. Hij verzorgde lezingen over Suriname en het Nederlandse slavernijverleden. Hij kreeg communistische vrienden en sympathiseerde met studenten uit Nederlands-Indië die naar onafhankelijkheid streefden.
In 1932 keerde hij terug naar Suriname en begon een adviesbureau voor arbeiders met klachten over uitbuiting. Door de koloniale autoriteiten werd hij achter de tralies gezet en na drie maanden met zijn gezin naar Nederland verbannen. In het voormalige moederland schreef hij het bekende boek 'Wij slaven van Suriname', waarin de geschiedenis van het land voor het eerst werd beschreven vanuit een antikoloniaal gezichtspunt.
In de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich aan bij het Nederlandse verzet. In 1944 werd hij opgepakt en in april 1945 stierf hij in een Duits concentratiekamp. In 1982 kreeg De Kom postuum het Verzetsherdenkingskruis. Van hem is er een standbeeld op het Anton de Komplein in Amsterdam-Zuidoost. In Suriname zijn een straat en de universiteit naar hem vernoemd. Vroeger kwam zijn beeltenis voor op het Surinaamse biljet.
'Wij slaven van Suriname' won op 18 december de prijs voor het NPO Radio 1 Non-Fictieboek van het jaar 2020. Van de bijna tienduizend uitgebrachte stemmen heeft het boek van De Kom ruim de helft gekregen. De andere vier genomineerde boeken waren 'Stoorzender' van Arjen Lubach, 'Indo' van Marion Bloem, 'Kanker voor beginners' van Jeroen van Merwijk en 'Mijn ontelbare identiteiten' van Sinan Çankaya.
Eerder, in juli, werd het boek door boekenredacteur Emma Louise Diest als beste non-fictieboek van de maand gekozen. De pennenvrucht van De Kom is door stichting Skrifi in een modern jasje gestoken: een audioboek waarbij er door Surinamers wordt voorgelezen. Met de uitgave van het audioboek werd tegelijkertijd de website www.wijslavenvansuriname.com gelanceerd.