17 Januari 2021
12:10PARAMARIBO - Voor kinderpsycholoog Felix Muntslag (84) heeft de mens twee levensaders namelijk het onderwijs en de opvoeding. Tijdens de coronapandemie, die het economische, sociale en maatschappelijke leven op z’n kop zet en mensen dwingt om thuis te blijven, wordt het belang van de opvoeding van kinderen belangrijker.
Volgens de kinderpsycholoog leent de huidige coronasituatie zich ervoor dat ouders en of verzorgers met hun kinderen aan tafel gaan om te praten over de huidige situatie. De richtlijnen hiervoor heeft hij verwerkt in zijn boek 'Het opvoeden van kinderen in Suriname'. "Het is geen receptenboek waarin je antwoorden op vragen vindt, maar een boek om met elkaar te praten over de opvoeding die we onze kinderen geven", zegt Muntslag tegen de Ware Tijd.
Als uitgangspunt hanteert de kinderpsycholoog de stelling dat elke etnische, culturele en religieuze groep met een zekere mate aan etnisch, cultureel en religieus bewustzijn, denken en gedrag de basis van de opvoeding meegeeft aan de kinderen. Vanuit een aantal oogpunten zoals identiteitsvorming, politiek in Suriname, mens-, levens- en wereldbeschouwing, het gezin, het etnisch cultureel en religieus samenleven evenals de sociaalmaatschappelijke cultuur, heeft de schrijver getracht het opvoedkundig denken te benaderen.
Het boek is uitgegeven vanuit een bepaalde behoefte om gespreksstof te hebben over het onderwerp. "Als een ouder met een bepaald opvoedingsprobleem zit, dan wordt het probleem als een individueel probleem gezien en aangepakt", zegt hij. Maar veel problemen hebben volgens Muntslag een gemeenschappelijke basis. "Suriname heeft verschillende etnische groepen, met als gevolg dat de opvoeding zich verdeelt in die groepen. Bij de ene groep wordt bijvoorbeeld restrictie sterk toegepast, terwijl er bij een ander groep wat meer ruimte wordt gegeven. Over het algemeen hebben wij opvoeders ons er nooit over gebogen. Wij doen alsof alles in Suriname als vanzelfsprekend ontwikkeld is, maar dat is niet waar."
De opvoeding rust volgens Muntslag op drie pijlers te weten ruimte, richting en restricties: hoeveel ruimte krijgt elk kind om zich te ontwikkelen? Hoe sterk is de richting die het kind krijgt? Hoe scherp zijn de restricties waar elk kind zich aan moet leren houden? Op basis van deze drie pijlers heeft hij getracht een model te presenteren dat het denken over opvoeding gericht en vergelijkbaar maakt. Het model noemt Muntslag in Sranan 'Drie Tron R' (DTR) (vertaling: Driemaal Rmodel). "Het is een model dat moet leiden tot het nationaal raamwerk waarbinnen elk ouder zijn/haar rechtvaardige verantwoorde opvoedingsvrijheid kan uitoefenen."
Dat het aantal gevallen van huiselijk geweld in de coronaperiode is toegenomen, schrijft de kinderpsycholoog toe aan het feit dat echtparen of koppels die samenwonen, zichzelf niet voldoende ruimte hebben gegeven om elkaar goed te leren kennen. "Als je die periode overslaat, kan je voor allerlei verrassingen komen te staan, die vaak uitmonden in conflicten. Kinderen die in zo'n situatie geboren worden en opgroeien, zullen het als normaal ervaren en nemen dat gedrag over", waarschuwt Muntslag.
Hij benadrukt dat het opvoeden van kinderen een bewuste zaak is. "Groeien gaat vanzelf, dat zie je bij een plant. Je geeft de plant water en deze groeit. Maar een kind moet je voeden en opvoeden om in een maatschappij een verantwoorde rol te kunnen innemen. Niemand voedt zijn kind op om een crimineel te worden. Wanneer bepaalde type problemen zich voordoen, denken we vaak dat het aan de erfelijkheid ligt. Men moet leren praten. Communiceren is in elke samenleving een gebiedende eis."
Voor Muntslag is 'Het opvoeden van kinderen in Suriname' zijn eerste boek. In zijn jonge jaren heeft hij in het onderwijs gewerkt voordat hij pedagogiek en psychologie ging studeren aan de Rijksuniversiteit Leiden. Na zijn studie keerde hij terug naar Suriname en werd hij aangesteld als inspecteur Buitengewoon Onderwijs. Voor wat meer praktische ervaring, ging hij weer naar Nederland en keerde in 1975 terug naar Suriname toen hij hoorde dat het land onafhankelijk zou worden. Zijn krachten heeft hij tien jaar gegeven aan het Pedagogisch Instituut. Hij vertegenwoordigde Suriname op diverse internationale conferenties over Special Education. Muntslag woont al jaren in Nederland, waar hij lid was van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP).
Hoewel het boek in de coronaperiode is uitgebracht, zegt hij dat de inhoud niet in de coronaperiode is geschreven, maar lang daarvoor. "Deze periode leent zich ervoor om het nu uit te brengen", zegt hij. Het boek wordt uitgegeven door Vaco Publishers en wordt voorzien van commentaar van neerlandicus Hein Eersel. Als expert in de Surinaamse cultuurhistorie heeft hij twee hoofdstukken becommentarieerd.