29 November 2020
18:06PARAMARIBO - Dat er in Suriname nog onvoldoende besef is over de cruciale rol die farmacologen spelen in een samenleving, behoeft volgens Anissa Beni niet veel uitleg. Ze is zelf al enige tijd afgestudeerd in Brazilië. Echter, sinds haar terugkeer in oktober 2019 kan Beni nog niet aan de slag op haar vakgebied. Een pijnlijke realiteit. Ze blijft desondanks toch positief: "Ik heb geen spijt van mijn keus. Maar ik krijg steeds meer het gevoel dat mijn maatschappij nog niet ready is voor me."
De brede glimlach op het terras van een café in de binnenstad wachtend op de redactie getuigt dat Anissa Beni, nu 30 jaar, klaar is om haar zegje te doen. Omdat ze enige tijd terug als tv-presentatrice heeft gewerkt wordt het al gauw een levendig gesprek waarin ze uitdagingen over haar beroep in Suriname aan de kaak stelt. Het blijkt al gauw - ze vertelt eerst over haar jeugd die ze voor een groot deel in volksbuurten heeft doorgebracht - dat haar succes allesbehalve een gemakkelijke weg heeft gekend. Beni laat weten dat ook zij als student heeft moeten studeren op diverse plaatsen. Dat heeft ook gemaakt dat ze langer over de studie moest doen. "Ik kan me herinneren dat ik ontslag kreeg, omdat ik studeerde op het werk", blikt ze lachend terug.
De liefde voor het vak begint bij de farmacoloog al op jeugdige leeftijd. "Vanaf mijn jonge jaren hield ik van biologie en natuurwetenschappen. Ik keek ook veel naar documentaires over deze onderwerpen", weet ze nog. De interesse voor de verrichtingen van het menselijk lichaam werd echter groter toen ze kennis maakte met fysiologie en menskunde op het Instituut voor de Opleiding van Leraren. "Ik had toen nog nooit gehoord van een farmacoloog", grapt de geneesmiddelen-kenner. Na gesprekken met professor Dennis Mans voelde Beni zich nog meer aangetrokken tot het vak. "Hij vertelde over zijn studie en wat die allemaal inhoudt. Hij zei ook dat hij in Brazilië had gestudeerd en ik hield dat vast." Na afronding van de studierichting Biologie op het IOL ging ze aan de slag bij een bedrijf dat babyvoeding distribueert. Door verschil van mening met de werkgever moest ze na amper zeven maanden met ontslag. Beni werkte uiteindelijk als leerkracht op het Natuurtechnisch instituut (Natin) toen ze in februari 2017 werd opgeroepen voor een beurs bij de federale universiteit van Santa Maria in Brazilië. "Ik besloot om het werk op het Natin te laten en te gaan voor de beurs, omdat ik wist waarvoor ik wilde gaan. Door eigen onderzoek wist ik intussen ook dat Brazilië een eigen goed ontwikkelde farmaceutische industrie heeft. Ze hebben daar heel weinig importproducten", motiveert ze haar keuze.
Na aankomst in Brazilië was vrijwel alles anders dan Beni had verwacht. Ze merkte meteen dat ze verplicht was Portugees te leren, omdat de bevolking daar geen moeite doet om een andere taal te spreken. "Ik ben op plaatsen gekomen waar men me gewoon zei van je bent in ons land dus je moet Portugees praten." Ook het idee dat Brazilië alleen bestaat uit zon, stranden en samba was een verkeerd beeld. "Ik merkte dat ik in een heel andere wereld was. Ik woonde in een gebied dichtbij Argentini? met veel Duitsers en Italianen waar het te koud is om stranden te bezoeken", herinnert ze zich. Omdat privé Portugees-lessen te duur waren, besloot de farmacoloog zich de taal zelf aan te leren. "Ik maakte een Netflix-account aan en ik begon naar Portugese films te kijken. Ik zorgde ook ervoor dat ik elke vooravond naar het nieuws op Globo keek waardoor ik langzamerhand de taal begon te verstaan. Het klinkt nu grappig, maar toen was het een noodzaak." Ook het eten was heel anders dan in Suriname.
Beni wijst erop dat het land is opgedeeld in verschillende zones en elk deel heeft weer een aparte cultuur. Over het eten zegt ze: "Dat had meer een Italiaanse tint omdat ik tussen die mensen heb gewoond. Podosiri is daar ook veelzijdiger; ik heb die bijvoorbeeld met gebakken vis, gebakken garnalen en als ice cream gegeten. Ik weet bijna zeker dat we in Suriname dat niet echt zouden doen." Het land en de studie waren leuke ervaringen. Echter, aan blijven in dat land heeft ze nooit gedacht want, "ik wist dat Suriname me nodig had, dus het was nooit de bedoeling niet terug te keren. Ik leef nog steeds in de veronderstelling dat mijn land grote behoefte heeft aan farmacologen".
De farmacoloog deed voor haar afstudeerscriptie onderzoek naar effecten die de kleurstoffen van koesoewe (anato) kunnen hebben op de rode bloedlichaampjes van de mens. Zestien vrijwilligers moesten hierbij gedurende een week capsules met de kleurstoffen van koesoewe innemen. Het onderzoek was volgens Beni onderdeel van een groot project waarmee de Santa Maria Universiteit bezig was. Ze zegt dat de keuze voor dit onderdeel snel was gemaakt, omdat de vrucht ook in Suriname voorkomt. "Mijn deel was erop gericht om na te gaan of rode bloedcellen sterker worden door de kleurstoffen of niet. Dat was de centrale vraag." Hoewel er in andere landen al was onderzocht wat de effecten van kleurstoffen van andere natuurlijke producten waren, was anato voor wat dit betreft nog niet aan de beurt. Dat is de meest belangrijke reden waarom er voor deze vrucht is gekozen. Beni zegt dat de kleurstoffen van koesoewe wel bekend zijn. "Het wordt bijvoorbeeld gebruikt om eten te kleuren en Brazilië is één van de grootste producenten hiervan", legt ze uit. Het onderzoek heeft uitgewezen dat de kleurstoffen van anato de rode bloedcellen sterker maken. De resultaten heeft Beni in een eigen stuk geschreven en gestuurd naar het internationale voedingsmiddelenonderzoeksblad Nutrition research. Na ruim zeven maanden is het onderzoek in februari dit jaar geaccepteerd en gepubliceerd in dit internationale blad. De farmacoloog: "Bij sommige ziekten zoals malaria worden de rode bloedlichaampjes direct aangevallen. Mensen met sikkelcellen hebben ook heel zwakke rode bloedcellen, dus zij zouden op regelmatige basis deze kleurstoffen moeten innemen om de bloedcellen toch sterk te kunnen houden." Ze haast zich daarbij te zeggen dat mensen niet de vrucht zelf moeten eten maar de kleurstof moeten opzoeken. Of dat in Suriname te vinden is, weet de onderzoeker niet zeker. "De Braziliaanse winkels zullen het misschien wel hebben omdat Brazilianen die gebruiken om hun gerechten te kleuren."
Beni betreurt het feit dat er lokaal heel weinig aan onderzoek wordt gedaan naar de werking en effectiviteit van geneesmiddelen en natuurlijke producten. "Veel mensen zien de noodzaak daarvan nog niet in. Het gevoel bekruipt me soms dat niet iedereen snapt hoe belangrijk het is. Maar wanneer we concreet kunnen vaststellen hoe onze medicinale planten werken, kunnen we daarmee ook naar buiten toe treden. Als je deze zaken goed hebt onderzocht, kan je ook heel gericht aanwijzingen geven. Dan kun je ook de bijwerkingen bij te veel gebruik concreet vaststellen", legt ze uit. Als farmacoloog spreekt ze daarom de hoop uit dat met name de overheid geld aan een kant zet om dit soort projecten te financieren. Hoewel ze veel bewondering heeft voor de traditionele kennis vindt ze wel dat gedegen onderzoek tot in de puntjes de zaken kan standaardiseren. "Een plant bevat duizenden stoffen. Soms is het maar één stof die verantwoordelijk is voor die geneeskrachtige werking. Als we door onderzoek kunnen weten wat die stof is dan weten we precies waarop we ons moeten focussen." Ze stelt dat de zaken die niet nodig zijn dan door technologie eruit gehaald kunnen worden. De farmacoloog is na een paar maanden werkloos thuis te zitten onlangs benoemd tot rvc-lid van het Bedrijf Geneesmiddelen Voorziening Suriname. Hoewel haar wens om meer onderzoek te doen naar de werking van medicinale planten nog niet echt is uitgekomen, heeft ze goede hoop dat die droom eens werkelijkheid zal worden.