COLUMN: De dood en jij

Het meest confronterende dat ik de afgelopen dagen voorbij heb zien komen, is het filmpje van een mobiel crematorium in Bolivia. De een zijn dood is de ander zijn brood. Ontworpen door enkele ondernemers, omdat er niet genoeg crematiemogelijkheden zijn vanwege de honderden corona doden. Het ding ziet er niet sereen of kunstzinnig uit, maar wel confronterend.

Een ruime rechthoekige stalen kist op een plaat met twee wielen eronder. Het stopt in de straat en ruimt ter plekke de overledene op. Eigenlijk best wel modern en bijzonder functioneel voor de verwerking van de vele lichamen die hoog opgestapeld op elkaar liggen. Velen door familie buiten op straat gezet vanwege de angst voor besmetting. Gelijk aan een vuilniszak gedumpt bij het vuil.

Hoewel de situatie in Suriname qua dodenaantal niet zo heftig is als in Bolivia, stijgt het aantal besmettingen nu gestaag. De piek is nog niet bereikt, zo werd mij toevertrouwd. En als ik de berichten in de Surinaamse media lees en met Nederland vergelijk, waar ik nu ben, verschilt het gedrag en de reactie van de jongeren op deze epidemie ook nauwelijks. De natuurlijke rebellie tegen 'de beknotting' van hun vrijheid zie je overal.

Jong en uitdagend zijn, is een fase die we allemaal hebben gehad. De roep om verandering van hun laconieke gedrag dringt soms pas door als het leed al is geschied en een dierbare sterft. Dit wordt dan de nagel aan hun doodskist voor de rest van het leven als zij de veroorzaker zijn van het grote verdriet.

Maar eigenlijk zijn we inmiddels allemaal die beknotting zat. Je kunt nauwelijks meer plannen maken. Niet spontaan binnenvallen bij vrienden of familie, want ik zou het niet op mijn geweten willen iemand te besmetten. De massaontslagen en overstijgende financiële uitdagingen zijn inmiddels universeel. Het nieuwe leven heeft gewonnen en zich aan ons opgedrongen. Niemand wordt uitgezonderd. Maar weet u wat mij het meest verontrust? De psychische gevolgen van deze noodgedwongen afstandelijkheid voor de mens. Want Corona biedt ons gewenst of niet anonimiteit door het mondkapje, minder spontaniteit en onbereikbaar zijn. Onze identiteit is verworden tot onherkenbaarheid. Of legitiem kunnen zeggen: 'ik kom voorlopig niet en neem geen verantwoordelijkheid meer voor jou'. Uiteindelijk is het meest vernietigende en onzichtbare wat nu gebeurd, dat wij leren minder sociaal te zijn.

Iemand vertelde over een artikel waarin werd ingegaan op de psychische gevolgen voor de volgende generatie, omdat wij nu leren afstand te houden. Zij zullen daardoor afstandelijker en harder worden. Het deed mij denken aan foto's die ik deze week zag. Kleuters in een klas op de Filippijnen, alleen spelend in een doorzichtig plastic tentje van anderhalf bij anderhalf meter. Gescheiden van elkaar. Dan mogen we toch blij zijn dat in Suriname er nog een grote mate van vrijheid is in de buitenruimte om het dagelijkse leven vol te ervaren. Er zijn geen blokkendozen met een klein balkonnetje zoals in Nederland. Dan moet het toch mogelijk zijn om ook buiten, op straat, die broodnodige afstand in acht te nemen. De ziekenhuizen in Suriname raken nu vol. Er zijn maar negentien bedden beschikbaar op alle IC's bij elkaar. Je zult maar een plek nodig hebben en het is niet beschikbaar.

Ik loop in Nederland door mijn oude stad en val regelmatig stil als ik hoor wie overleden zijn. Geen Surinaamse gezelligheid meer op de zitbanken voor dat ene verzorgingstehuis waar inmiddels zoveel vertrouwde gezichten verdwenen zijn. De dood houdt geen rekening met het land en de plaats. Laten we dus ongeacht waar we zijn, met of zonder verplichtstelling, onze verantwoordelijkheid nemen voor elkaar. Dat is het minste dat we wel kunnen doen in de strijd tegen die onzichtbare sluipmoordenaar Covid-19.

bijlhoutdwt@hotmail.com