COLUMN: Koek en ondergoed

Maandag is het eindelijk zover. Een nieuw parlement treedt aan. Laat mij u vertellen wat ik hoop van deze nieuwe volksvertegenwoordiging. Maar wacht, laat me toch even verifiëren dat de DNA-vergadering inderdaad op maandag aanstaande is, want soms vergis ik me in data toch. Dan maak ik mijn stukje voor en over die nieuwe volksvertegenwoordiging af voor de krant van zaterdag.

Helaas. Als ik om iets voor vijf Starnieuws openklik staart die tekst me aan. Dat ene bericht waar ik al vanaf 26 mei rekening mee hield. De beroemde spaak in de wielen. Die verkochte huid van die nog niet geschoten beer. Er is wat aan het broeien bij de 'achterban' van de Abop heet het dan officieel - men is niet tevreden met hun deel van de koek en wil een stukje koek van onder andere de NPS hebben. De NPS-achterban steigert.

Ik heb heel veel vragen over deze paragraaf, want dat is het. Niets anders dan een paragraaf in het verhaal van coalitievorming in ons land, al bijkans zeventig jaren lang. Ik heb bijvoorbeeld de vraag of die achterban die als eerste zegt moeite te hebben met hun stukje koek, dan niet is geraadpleegd en haar goed keuring heeft gegeven aan het koekrecept dat op 30 mei aan ons is gepresenteerd, en dat toch echt, voor onze ogen is getekend.

En wat zegt het dan van het leiderschap als de achterban zich daar niet eerst over heeft mogen uitspreken, maar nu wel plots gehoord wordt, 'after the fact'. Waarom eerst niet, maar nu wel! Dat kan welhaast alleen als die achterban als excuus moet dienen, om een leuker aanbod te overwegen. En als de achterban wel was geraadpleegd - en akkoord is gegaan met het recept dat op 30 mei is ondertekend - zijn er dan geen mensen met genoeg gezag (gezag, niet macht) die dan uitleggen dat dit echt niet kan - we hebben ons woord gegeven - en daar moeten we ons aan houden.

Het is niet als kleren kopen in Nederland, waar je naar huis gaat met die nieuwe broek en als je thuis bent en je merkt dat die kleur toch niet goed past bij die bloes, dat je dan de broek kan terugbrengen en je geld terug kan krijgen. Nee, achterban, dit is als het kopen van ondergoed. Dat kan je niet met goed fatsoen terugbrengen als het eenmaal in contact is gekomen met je onderdelen. Dat dit de les is voor de volgende generaties coalitievormers: als je de koek centraal stelt, zal de koekverdeling het breekpunt zijn.

Of dit verhaal een blijspel of een tragedie wordt zullen we maandag merken. Want hoe dan ook - maandag is er dus een nieuwe DNA. Aan de nieuwe volksvertegenwoordigers wil ik vragen om achteruitkijkspiegels thuis te laten. Om geregeld de haren te wassen zodat er geen boter daar kan aankoeken. Om geen quorumspelletjes te spelen. Om deze zin nooit te zeggen: "toen jullie aan macht/in de oppositie zaten deden jullie hetzelfde". Ik hoop dat het werk wat betreft institutionele versterking van DNA wordt voortgezet. Ik hoop dat u uw taak naar eer en geweten zult uitvoeren. Dat als u het partijbelang moet afwegen tegen het landsbelang, dat het laatste zal winnen. Dat u goed heeft gekeken naar de parlement-onwaardige taferelen die we de afgelopen jaren hebben meegemaakt, en dat u die achterwege laat. Dat u voorbereid bent op de discussies, en uw documenten leest. Dat u helder bent in uw argumenten en in uw taalgebruik. Dat u ongedaan maakt wat in strijd is met democratische waarden en principes van goed bestuur, en dat u de waarachtige bewaker zal zijn van de democratie, rechtsstaat en mensenrechten. Kortom, dat u een waardige volksvertegenwoordiging bent.

gangadwt@gmail.com