Ieders verantwoordelijkheid om in covid-tijd economie draaiende te houden

PARAMARIBO - Er is maandagochtend een lange rij voor Lucky Store aan de Jodenbreestraat. Sinds de total lockdown een dag eerder door president Desi Bouterse is versoepeld, mogen bepaalde bedrijven waaronder winkels en nutsbedrijven weer open. Echter, op één voorwaarde: elke burger moet zijn verantwoordelijkheid nemen, want het virus is niet weg en de besmettingen lopen nog steeds op. Dit onderschrijft algemeen-directeur Conrad Issa.

Hij sprak 's morgens zijn personeel (300 man) toe op de verschillende verkooplocaties. "We zullen met zijn allen een omslag moeten maken; de verantwoordelijkheid van bescherming tegen Covid-19 gaat door, ook als je van je werk naar huis gaat. We zullen moeten leren leven met het nieuwe normaal", stelt Issa. "Corona is er en we zullen er mee moeten omgaan op de meest verantwoorde manier."

Lucky Store was in de eerste week van de totale lockdown gesloten. Daarna zijn met een minimale bezetting van 12 juni tot zaterdag de meest urgente onlinebestellingen geleverd en zijn vijftig pakketten uitgedeeld aan minder bedeelden in de samenleving, zegt Issa. Hij bestempelt de afgelopen twee weken als 'een zware periode'. "We konden de salarissen van juni wel garanderen, maar zou de lockdown langer duren dan zou alles onzeker worden."

Lucky Store hanteert strengere Covid-19-regels dan de officieel afgekondigde. Naast de standaard handhygiëne, temperatuur bij de ingang meten en de social distancing, worden maar veertig klanten tegelijk in de winkel toegelaten. Voor een warenhuis geen goede uitgangspositie. "Het is passen en meten. Als er één persoon onverhoopt besmet raakt, betekent dat we met zijn allen twee weken in quarantaine moeten. Liever veertig mensen binnen dan een gesloten winkel met nul mensen", zegt Issa.

Eén van zijn werknemers is Rachiel Soenessardien. Hij is blij dat hij weer aan de slag kan." Voor juni krijgen we gewoon doorbetaald, maar wat daarna zou gebeuren, was niet gegarandeerd. Geen werk betekent geen geld. We moeten met zijn allen nu extra voorzichtig zijn."

Net als haar collega van Lucky Store heeft Martina Amatoemar, manager van Kirpalani aan de Maagdenstraat, haar personeel gewezen op de eigen verantwoordelijkheid en de noodzaak om maatregelen stipt na te leven. "Mondkapjes zijn zowel voor klanten als personeel verplicht, en er wordt streng gelet op de handhygiëne en het verplicht afstand houden. Het bedrijf heeft in navolging van andere ondernemingen besloten om bij binnenkomst van klanten de temperatuur te meten."

Er is nog geen maximum aan klanten in de winkel verplicht gesteld. Nu is het nog niet druk. Als er te veel klanten ineens komen, grijpen we in." Kirpalani hanteert aangepaste openingstijden. Over de uitbetaling van het salaris over juni is volgens Amatoemar nog geen zekerheid. "Maar het zal zeker geen 100 procent zijn." Werknemer Anneke die bezig is een etalagepop aan te kleden vond het verplicht thuis zitten maar niets. "Ik kom liever naar het werk. Thuis is het saai en je verdient niets."

Directeur Carmen Tjin A Djie van Bakkerij Hollandia is blij dat ze weer mag bakken. "Tijdens alle lockdowns bakten we wel gewoon door voor de bejaardentehuizen en ziekenhuizen." Door de grote vraag naar brood besloot ze de hoofdwinkel en enkele filialen vanaf donderdag weer open te stellen. "Alleen de winkel te Meerzorg blijft voorlopig gesloten, omdat er in dat gebied nog een verhoogd risico van coronabesmetting is."

Voorbijganger Avery Berenstein is niet van plan te gaan winkelen. Ze is tegen de opheffing van de totale lockdown. "Het is een veel te groot risico. Nu zitten we al boven de driehonderd besmettingen. Het loopt nog steeds op. Ik vind het onverantwoord wat ze doen. Maar ik heb begrip voor de ondernemers ze open willen."

Aniel Rampadarath, voorzitter van de Kamer van Koophandel en Fabrieken (KKF), is deels blij met het terugdraaien van de totale lockdown. "We dringen al lange tijd bij de regering aan op een gedegen plan van aanpak voor alle bedrijven. Corona zal, net zoals de griep, blijven. We moeten er mee leren leven in het nieuwe normaal."

Met de versoepeling van de totale lockdown wordt slechts een klein deel van de bedrijven geholpen, zegt Rampadarath. "Bij de KKF staan 31.000 bedrijven ingeschreven die geholpen moeten worden. Denk aan toerisme, fabrikanten die ook buiten de lockdown uren moeten produceren, bus- en boothouders, etc. Die zitten nog steeds zonder werk."

Hij zegt dat KKF genoeg expertise in huis heeft om dat plan van aanpak op te stellen, zodat de gehele economie op een verantwoorde wijze onder covid-19 maatregelen kan blijven functioneren. Asfa-voorzitter Wilgo Bilkerdijk: "Je kunt de economie niet blijvend dicht houden. Er komen geen inkomsten binnen en het geld voor salarissen en kosten moet ergens vandaan komen."

Hij zegt dat ondanks de bestaande protocollen bij grote bedrijven er extra Covid-19-procedures zullen gelden om het risico op besmetting en verspreiding verder te beperken. Bilkerdijk is verrast dat het Covid-19-managementteam de adviezen van het bedrijfsleven heeft opgepakt en de economie meer lucht heeft gegeven. Hij is blij met de inspanningen van Su4Su om te helpen medische kosten in verband met covid-19 te dekken, maar daarnaast moeten het bedrijfsleven en elke burger hun eigen verantwoordelijkheid nemen.

Abdoel Rahman komt speciaal uit Commewijne om zijn energierekening bij EBS aan de Noorderkerkstraat te betalen. Hij is één van de laatste klanten die binnen gelaten worden. "De filialen in mijn woonplaats waren al gesloten. Ik ben wel op tijd met mijn factuur betalen, want ik wil natuurlijk niet afgesloten worden van stroom."

Marlon Malone is afdelingshoofd van de klantenservice van EBS. "Tussen acht en twaalf uur was het een drukte van jewelste vandaag. De eerste dagen bekijken we hoe het gaat met de openingstijden. Of de mensen luisteren naar de instructies en of ze hun verantwoordelijkheid nemen. Ik heb helaas niet de indruk dat dit gebeurt."