19 December 2019
23:16PARAMARIBO - Het Surinaams volkslied bestaat zestig jaar. Dit was aanleiding voor de Stichting Henri Frans de Ziel, vernoemd naar de schrijver van de nationale hymne, om een lezing te houden in het kader hiervan. De opkomst in het Nationaal Archief Suriname was goed. Het publiek is voldaan huiswaarts gekeerd, niet alleen vanwege de boeiende vertelling door Hans Breeveld, maar ook door de presentatie van Mavis Noordwijk. Zij vertolkte ons volkslied op de melodie van het lied ‘Welkom’, gecomponeerd door Johannes Nicolaas Helstone.
Breeveld voerde het publiek terug naar de jaren vijftig. Vooral de jongeren hingen aan zijn lippen, want zij kregen een beeld van de 'geboorte' van het volkslied. "De vijftiger jaren waren dynamisch; jaren van vooruitgang. Het Statuut tussen Nederland, Suriname en de toenmalige Nederlandse Antillen, kwam toen tot stand, wat betekende dat er een nieuwe rechtsorde kwam. Suriname mocht interne aangelegenheden zelf behartigen. Heel duidelijk kwam het geloof in vooruitgang tot uiting in het theaterstuk Vaudeville dat opgevoerd werd in het CCS in verband met zijn tienjarig bestaan.
Deze productie, geschreven door Albert Helman, gaf menigeen de hoop toentertijd dat Suriname binnen tien jaar een paradijs zou worden. "Tien jaar was er om te bouwen, maar dat is een korte tijd. Word Suriname een heerlijk paradijs, merkbaar voor mannen en vrouwen. Schoonheid bloeit in Suriname, als wij maar eendrachtig zijn en blijven; zie het succes begon te dagen. Over land en stad en plein", las Breeveld voor. Na de eerste regeringsverklaring in 1958, onder leiding van het kabinet van Severinus Desiré Emanuels, werd besloten om Suriname een eigen vlag, wapen en hymne als een wettelijke grondslag te geven.
De vlag en het wapen werden door Albert Helman ontworpen. "Het volkslied echter werd aan een totale verandering onderworpen en dat was mede door Frank Essed. Toen de besprekingen plaatsvonden in de ministerraad vroeg Essed om aan het volkslied een couplet in het Sranan toe te voegen", licht Breeveld toe. Hij benaderde Henri de Ziel -schrijversnaam Trefossa - die toen niet zo lang geleden de eerste gedichtenbundel in het Sranan had uitgegeven. Een vereiste was dat de tekst de eenheid onder het volk zou stimuleren en dat de verbondenheid aan het grondgebied tot uiting moest komen.
Trefossa, die een deadline kreeg van een week, was niet bepaald blij hiermee. Je moest naar zijn mening genoeg inspiratie hebben om het beste uit jezelf te halen. Toen de luchtvaartpionier Rudi Kappel samen met collega Vincent Fajks bij een vliegtuigongeluk om het leven kwam en het land in rouw was gedompeld, schreef Trefossa de tekst 'Opo kondreman un opo……'. Breeveld: "Op grond van wat hij en Essed mij verteld hebben mag ik concluderen dat Trefossa wilde dat dit gezongen werd en ik neem aan op de melodie van een lied 'Welkom', geschreven door Johannes Nicolaas Helstone."
De muziekcompositie heeft niet genoeg backing gehad. Noordwijk gaf de aanwezigen een voorproefje van het volkslied in het ritme van Helstone. Wie ook werd geroemd om de Sranantongo-tekst is Julius Gustaaf Arnout (Papa) Koenders leermeester van Trefossa. Twee zinnen komen rechtstreeks uit een tekst van hem. Uiteindelijk is de melodie van ons volkslied door Johannes Corstianus de Puy gecomponeerd.
Tijdens de lezing kwamen ook de fouten aan de orde: ritmische als melodische en ook taalfouten: Hij verheff' ons heerlijk land en niet hij verheft …. zoals gezongen wordt, werkend houden w' in gedachten en geen werken houdend..... en in plaats van wi sa seti kondre bun moet het zijn wi mu seti kondre bun. Voor wat betreft de melodische en ritmische onjuistheden, heeft Noordwijk het volkslied op de zuivere manier voorgedragen. "Het is geen dede oso lied, maar moet krachtig voorgedragen worden", benadrukt Breeveld.