Zuid-Afrika ontwijkt recessie, maar schuldenlast blijft

Het Zuid-Afrikaanse bruto binnenlands product (bbp) groeide meer dan verwacht in het tweede kwartaal dankzij een herstel in de mijnbouw en productie, zo bleek uit officiële gegevens vandaag. Het betekent een uitstel voor president Cyril Ramaphosa, omdat het land dit jaar de recessie lijkt te ontwijken.

Na een neergang in de eerste helft van 2018, toen de landbouw kelderde, heeft de economie moeite om weer vaart te krijgen, met een schoksamentrekking in het eerste kwartaal van dit jaar.

Analisten zeiden dat terwijl Zuid-Afrika een recessie in 2019 lijkt te voorkomen door de bbp-cijfers van het tweede kwartaal, het niet voldoende was om kredietwaardigheidsdalingen in verband met schuldkwesties te stoppen, waaronder reddingsoperaties voor het staatsenergiebedrijf Eskom.

"Het is een grote opluchting. Een enorm positief, maar in werkelijkheid zal het niet veel doen voor de kredietwaardigheidssituatie. Dat gaat meer over schulden," vertelde Wayne McCurrie, portefeuillemanager bij FNB Wealth and Investments, aan persbureau Reuters.

De rand breidde de winst uit na de gegevens en verstevigde meer dan 0,5 procent tot een sessiehoogte van 15.1125. De groei van het BBP in de drie maanden tot juni was 3,1 procent, na een herziene krimp van 3,1 procent in het eerste kwartaal, aldus Statistics South Africa.

Economen ondervraagd door Reuters hadden een groei van 2,4 procent voor het kwartaal voorspeld. De groei in het tweede kwartaal was de hoogste sinds het vierde kwartaal van 2017. De bbp-groei op jaarbasis was 0,9 procent vergeleken met nul eerder.

Mijnbouw ommekeer

Uit de gegevens bleek dat de mijnproductie in het tweede kwartaal met 14,4 procent groeide, na een eerdere daling met 10,8 procent. De industriële productie steeg met 2,1 procent en keerde terug na een daling van 8,8 procent in het eerste kwartaal.

"Er was een sterke opleving van de ijzerprijzen in de maanden voorafgaand aan dit kwartaal ... en met het mijnen in het eerste kwartaal waren er uitdagingen met de elektriciteitsvoorziening en die zijn een beetje afgenomen", aldus Mike Manamela, chief director voor nationale rekeningen bij het statistiekkantoor.

De groei in de meest geïndustrialiseerde economie van Afrika hangt sterk af van het redden van energiebedrijf Eskom, dat in schulden verdrinkt. Aan het begin van het jaar voerde het stroomonderbrekingen door die in het eerste kwartaal voor een vertraging in de meeste sectoren zorgden.

Het veiligstellen van Eskom, dat meer dan 90 procent van de stroom in Zuid-Afrika levert, is één van de grootste uitdagingen voor Ramaphosa. Het wordt regelmatig aangehaald door ratingbureaus als één van de belangrijkste bedreigingen voor de kredietwaardigheid van Zuid-Afrika en de economische vooruitzichten.

Moody's, de laatste van de drie grote internationale ratingbureaus die de Zuid-Afrikaanse schuld op beleggingsniveau hielden, zei in juli dat het voorstel van de regering om Eskom extra financiële steun te verlenen "krediet negatief" was. "We zouden dit jaar een recessie kunnen voorkomen met zelfs nulgroei in het volgende kwartaal," zei Isaah Mhlanga, chief economist bij Alexander Forbes, een financiële dienstverlener. "Maar er is absoluut geen ruimte voor Ramaphosa om te manoeuvreren. De macro-economische fundamenten zijn nog steeds erg zwak."

Het Internationaal Monetair Fonds heeft gewaarschuwd dat de staatsschuld van Zuid-Afrika, die door de Centrale Bank in februari op 55 procent van het bbp wordt geschat, maar waarschijnlijk naar boven zal worden herzien met de minibudget van oktober, ongemakkelijke niveaus bereikt.