27 Juni 2019
14:00Noem het ook het huis met de zeven kamers, het slavernijmuseum dat door de stad Amsterdam is geïnitieerd. Op termijn moet het museum er staan en de stad Amsterdam als gewezen aandeelhouder van de kolonie Suriname maakt voorzichtige stappen in een poging het gemeenschappelijke slavernijverleden te visualiseren. Dat er beweging is vanuit het Nederlandse bestuur bleek deze week toen de Amsterdamse gemeenteraad met grote meerderheid het voorstel aannam volgend jaar namens de stad excuses aan te bieden voor de honderden jaren Trans-Atlantische slavenhandel en de gevolgen daarvan voor de nazaten van mensen die zij tot slaaf hadden gemaakt.
Vorig jaar hield de stad Amsterdam hearings voor een slavernijmuseum en in januari zijn drie organisaties uitgekozen. Het is een gedwongen zit van deze drie instituten die allemaal iets van hun oorspronkelijke idee moeten inleveren. Het slavernijinstituut NiNsee, stichting Museum zonder Muren en het sociaal innovatiebureau IZI Solutions zijn tot elkaar veroordeeld, terwijl het NiNsee al bij de oprichting begin deze eeuw de bouw van een slavernijmuseum in haar statuten heeft opgenomen. Dat er nu voor drie verschillende instituten is gekozen, geeft aan hoe sterk de stad Amsterdam het initiatief in eigen hand (lees beheer) wil houden.
En omdat Amsterdam de onderlinge bruya versterkt, heb ook ik zo mijn ideeën hoe Museum Plantage Truwisi eruit moet zien. De naam staat voor mij al vast. Truwisi, de onlosmakelijke geestelijke verbondenheid met het slavernijverleden voor behoud van de 'reële wisi'. In onze spirituele beleving heeft wisi regelmatige voeding nodig in de vorm van allerlei offers: erkenning, educatie en een gemeenschappelijke plek voor slavernijbeleving.
Aangezien de stad Amsterdam medeaandeelhouder was van de kolonie Suriname, komt slechts één typisch gebouw dat alles te maken heeft met de slavernij voor in aanmerking: de burgemeesterswoning aan de Herengracht 502. Van daaruit werd beslist over het lot van hun slaven. De burgemeesterswoning is in het op te richten slavernijmuseum het hoofdgebouw. Wie er ooit binnen is geweest weet welke pracht en praal de slavernij eigenaar Paulus Godin heeft opgeleverd. Niet voor niets stamt de bewoning af uit De Gouden Eeuw. Het nieuw op te richten museum mag het goud nader verklaren.
Dan maken we de oversteek naar de koloniën Indonesië, de Nederlandse Antillen, Brazilië en Suriname. In de hoofdstad Paramaribo stonden royale directeurswoningen als waar het huidige ministerie van Financiën nu in is gevestigd. Zoek je de plantages op, vind je er de riante woningen van de beheerder met het opzichtershuis aan de zijkant. Deze twee woningen zijn verbonden door de 'nengredoro', waar de slaven doorheen moesten. Zij mochten het niet in hun hoofd halen te kiezen voor één van de twee witte voordeuren op straffe van martelingen.
Achter de 'witte woningen' zijn barakken gelegen waar hun slaven, verdeeld in basya, huis- en veldslaven, verbleven. Directeurswoning, beheerderswoning, opzichterswoning, Brazilië, Indonesië, Nederlandse Antillen en Suriname, zeven ruimten waar het typische van slavenexploitatie bij elkaar zijn gebracht. Het geheel vormt een U met het open gedeelte naar open water. Water dat gebruikt is voor het vervoer en de moord (maafa) op onze voorouders. Het binnengedeelte van de U-vorm is er voor een ouderwetse pranasi met suikerfabriek en rituele plek.
Waar Museum Plantage Truwisi moet komen te liggen? Kolonisator Nederland heeft zich mede dankzij de slavernij kunnen ontwikkelen tot internationale ontwikkelaar als het om landaanwinst gaat. Maak een nieuw schiereiland. Het stukje schier is de enige toegang over land tot de plantage. Wat het mag kosten? In feite mag daar geen discussie over bestaan. Ten tijde van de slavernij klotsten de winsten tegen de plinten (citaat premier Mark Rutte). Museum Plantage Truwisi is slechts een minimaal deel van de herstelbetaling voor de onbetaalde arbeid verricht door de honderdduizenden slaven die gratis en mishandeld hun masra en misi hebben gediend.