‘Traditioneel gezag moest handelen’

PARAMARIBO - Het traditioneel gezag van Guyaba en de familie van de 8-jarige Jaiden Tiopo die vorig week dinsdag is begraven te Pikin Slee in het Boven Surinamegebied hadden geen andere keus. Het kind moest ten grave gedragen worden, om te voorkomen dat die verder tot ontbinding ging en het dragen van de kist op traditionele wijze daardoor onmogelijk zou worden.

Dit vertelt de oom van het jongetje, Lewanie Tiopo. De oom reisde in het afgelopen weekend af naar Paramaribo om de andere zijde van het verhaal te vertellen aan de media. Volgens Lewanie zijn de familie en het traditioneel gezag verkeerd begrepen. Er zou sprake zijn van een misverstand over de begrafenis die zonder toestemming van de politie is geschied. Hij vertelt dat het traditioneel gezag wel bereid was mee te werken met de autoriteiten om het lijk af te staan. Echter zijn er regels daaraan verbonden.

Bij het afstaan van een lijk voor obductie, mag het volgens de marrongemeenschap niet teruggegeven worden aan de familie. Het lichaam mag dan ook niet in het binnenland ten grave gedragen worden of naar het dorp gebracht worden. De obductie mag niet in het dorp plaatsvinden.

"Wij waren bereid het lichaam af te staan. We zijn niet vrijpostig, we willen ook niet tegen de regels handelen. Men draalde met de arts die ons toegezegd was. Wij hadden twee dagen gewacht en hij kwam maar niet. Er was geen dyugudyugu zoals er is gezegd. Het was een misverstand. Nadat de dagen verstreken dreigden culturele en hygiënische zaken", benadrukt Lewanie. Het dorp beschikt niet over een mortuarium.

De oom vertelt dat Jaiden rond zijn derde levensjaar betrokken was bij een aanrijding en sindsdien aan epilepsie lijdt. Hierdoor was hij moeilijk onder controle te houden. "Hij was jaren epilepsiepatiënt, het was bekend bij de autoriteiten, men kan het natrekken bij het Diakonessenhuis en het ministerie van Sociale Zaken. en Volkshuisvesting. Het dorp weet het en de autoriteiten zijn op de hoogte.

Dat er nu zaken in de media worden gezegd dat de familie hem mishandelde komt echt niet goed over", zei Lewanie gebrand. Enkele uren voor het overlijden van Jaiden werd hij zoals gewoonlijk gebaad en gevoed. Hij sliep daarna. Wat er precies gebeurd is hierna is volgens de familie nog een raadsel. Hij zou vermoedelijk door een epilepsie aanval zijn overleden.

Districtscommissaris HumpreyJeroe van Boven- Suriname vertelde de krant dat hij niet op de hoogte was van de begrafenis. Hij vertelde dat zijn afspraak met het traditioneel gezag dat hij maandag met een arts naar het gebied zou afreizen niet doorging. Hierna is volgens Lewanie het besluit genomen om het kind ten grave te dragen.

 Lewanie: "Er zou tot dinsdag gewacht kunnen worden, maar er was ook geen zekerheid vanuit de overheid. Zij draalde. Wij snappen dat de dc zijn best heeft gedaan, de druk was misschien groot, maar het traditioneel gezag moest handelen. Zij konden niet meer wachten. Er is op allerlei manieren geprobeerd om een oplossing voor elkaar te krijgen. Men begrijpt dit niet in de stad."

Lewanie zegt dat de overheid het lichaam van het jongetje mag opgraven indien zij alsnog willen nagaan wat de exacte doodsoorzaak is. Het traditioneel gezag en de familie zullen de autoriteiten dan begeleiden naar het gebied waar de begraafplaats ligt. "Men is vrij om te gaan onderzoeken. Wij begeleiden tot de rivier. Hij is op begraafplaats Pikien Slee begraven en daar gaan wij niet zomaar. Daar ga je alleen om te begraven. Niets anders."