19 Juni 2019
15:31
|
Het Amerikaans vliegdekschip USS Abraham Lincoln is in de Arabische Zee. (Foto: US Navy via Reuters) |
|
De
Amerikaanse president Donald Trump zei dat hij bereid was om militaire actie te
ondernemen om Teheran te beletten een atoombom te maken. Hij heeft niet gezegd
of hij het gebruik van geweld zou steunen om de olievoorraden van de Golf te
beschermen. Washington vreest dat Iran een bedreiging vormt voor de
olievoorraden van de Golfregio.
De zorgen
over een confrontatie tussen Iran en de Verenigde Staten zijn vorige week
begonnen door aanvallen op twee olietankers bij de strategische scheepvaartweg
Straat van Hormuz bij de ingang van de Golf. Washington gaf aartsvijand Iran de
schuld voor de incidenten.
Teheran
ontkent de verantwoordelijkheid, maar de aanslagen, en soortgelijke aanvallen
in mei, hebben de relaties met Washington verder verslechterd sinds Trump de
Verenigde Staten in mei 2018 uit een unieke internationale nucleaire deal met
Iran trok.
Trump heeft
de Amerikaanse economische sancties tegen Iran opnieuw ingesteld en uitgebreid.
Dat heeft landen over de hele wereld gedwongen om Iraanse olie te boycotten of
zelf sancties te nemen. Maar in een interview met Time magazine, sloeg Trump
een andere toon aan dan sommige Republikeinse wetgevers die een militaire
benadering van Iran hebben aangespoord. Trump zei dat de aanvallen op de
tankers van vorige week in de Golf van Oman tot dusver slechts een "zeer
kleine" impact heeft gehad.
Op de vraag
of hij militaire actie zou overwegen om te voorkomen dat Iran kernwapens
verkrijgt of om de vrije stroom van olie door de Golf te verzekeren, zei Trump:
"Ik zou zeker ingrijpen bij nucleaire wapens en bij het andere zou ik een
vraagteken plaatsen."
De nucleaire
deal met Iran, die in 2015 tijdens het presidentschap van Barack Obama werd
bereikt, had als doel om het proces van een Iraanse atoombom weg te maken.
Trump zegt dat de overeenkomst geen oplossing bood voor het raketprogramma van
Iran of het niet straft voor indirecte oorlogen in landen in het Midden-Oosten.
Teheran
heeft de verscherping van VS-sancties afgekeurd en andere ondertekenaars
aangespoord actie te ondernemen om het nucleaire pact te redden. Als het de
andere ondertekenaars niet lukt de deal te redden, zal Iran de overeenkomst ook
de rug toekeren.
De Verenigde
Staten zullen hun drukcampagne over Iran voortzetten en agressie in de regio
blijven afschrikken, maar willen niet dat het conflict met Teheran escaleert,
zei minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo, dinsdag. "President
Trump wil geen oorlog en we zullen die boodschap blijven overbrengen terwijl we
de dingen doen die nodig zijn om de Amerikaanse belangen in de regio te
beschermen."
Naarmate de
spanning met Iran toeneemt, groeide de onzekerheid over het leiderschap van het
Pentagon dinsdag met het nieuws dat waarnemend minister van Defensie, Patrick
Shanahan, zich had teruggetrokken om het Amerikaanse leger te leiden. USA Today heeft gemeld dat de FBI een negen
jaar oude huiselijk geschil tussen Shanahan en zijn toenmalige vrouw had
onderzocht.
Shanahan had
maandag de inzet van ongeveer 1.000 extra troepen in het Midden-Oosten
aangekondigd voor wat hij zei als verdedigingsdoeleinden, daarbij verwijzend
naar bezorgdheid over een bedreiging door Iran. De inzet is een aanvulling op
de 1.500-troepenverhoging die vorige maand werd aangekondigd als reactie op
tankeraanvallen in mei.
Rusland
vertelde de Verenigde Staten dat het de provocerende plannen om meer troepen
naar het Midden-Oosten te sturen zou moeten laten vallen en acties moest staken
die veel weg hadden van een bewuste poging om oorlog met Iran uit te lokken.
Moskou heeft alle partijen opgeroepen tot kalmte.
"Wat we
zien zijn oneindige en aanhoudende Amerikaanse pogingen om de politieke,
psychologische, economische en ja militaire druk op Iran op een vrij
provocerende manier op te voeren", zei viceminister van Buitenlandse
Zaken, Sergei Ryabkov, in de Russische media. "Zij (deze acties) kunnen
niet worden beoordeeld als iets anders dan een bewuste poging om oorlog uit te
lokken," zei hij.
De grootste
diplomaat van China, Wang Yi, waarschuwde de wereld dat hij geen "doos van
Pandora" in het Midden-Oosten zou moeten openen. Hij stelde ook de druk
van de VS op Iran aan de kaak en drong er bij Teheran op aan de deal te
handhaven. Bondskanselier
Angela Merkel zei dat Duitsland, een andere ondertekenaar, er alles aan deed om
de spanningen met Iran te verminderen, maar zei dat Iran zich aan de
overeenkomst van 2015 moet houden.
De Iraanse
president Hassan Rouhani zei in een toespraak dat Iran geen oorlog zocht en de
inspanningen van de VS om Iran te isoleren verwierp. "Iran zal geen oorlog
voeren tegen welk land dan ook," zei hij. "Ondanks alle inspanningen
van de Amerikanen in de regio en hun verlangen om onze banden met de hele
wereld af te sluiten en hun wens om Iran af te schermen, zijn ze niet succesvol
geweest."
Maar de
bevelhebber van het Iraanse elite Revolutionaire Garde Korps zei dinsdag dat de
ballistische raketten van Iran in staat waren om "vrachtschepen in de
zee" met grote precisie te raken. "Deze raketten worden in eigen land
geproduceerd en zijn moeilijk te onderscheppen en moeilijk af te slaan met
andere raketten", zei brigadier-generaal Hossein Salami in een
televisietoespraak. Hij zei dat de ballistische rakettechnologie van Iran de
machtsverhoudingen in het Midden-Oosten heeft veranderd.
De verhoogde
spanningen tussen Iran en de VS hebben de angst voor toegenomen geweld in
landen waar Iran en zijn Arabische regionale Golf rivalen vastzitten in een
soms bloedige strijd om invloed.