Ruim 25 journalisten van verschillende mediahuizen hebben zaterdag, op initiatief van het Journalistencollectief Verkiezingen 2025 (JCV 25), actief deelgenomen aan een training. De focus lag op het verder ontwikkelen van journalistieke vaardigheden in de aanloop naar en op de verkiezingsdag, met bijzondere aandacht voor de fase van stemming en telling. Trainer Jennifer van Dijk-Silos, gewezen voorzitter van het Onafhankelijk Kiesbureau, ging uitgebreid in op praktische situaties die op de verkiezingsdag fout kunnen lopen. Zij werd bijgestaan door advocaat Nailah van Dijk. Ook de recente vonnissen van het Hof van Justitie in zaken van de NDP, VLS, DNL en A20 kwamen aan bod. Journalisten hebben aangegeven behoefte te hebben aan verdere uitleg van de persrechter over deze vonnissen, omdat er nog veel vraagtekens leven die beantwoord moeten worden.

Journalisten spelen een cruciale rol bij het waarborgen van een eerlijk en transparant verkiezingsproces. Zij moeten niet alleen verslag uitbrengen, maar ook alert zijn op mogelijke onregelmatigheden. Dat vereist juridische basiskennis, kritische denkvaardigheden en assertieve communicatie, benadrukte Van Dijk-Silos. De juristen hebben diverse bepalingen uit de Kiesregeling besproken die direct verband houden met de verkiezingen. De training bestond uit een combinatie van theoretische verdieping en praktische toepassing. Zo werden probleemstellingen besproken over situaties die zich in de praktijk kunnen voordoen.

Tijdens de verkiezingen moeten journalisten:
- De naleving van regels en procedures observeren;
- Onregelmatigheden kunnen herkennen en duiden;
- Alarm slaan bij signalen van mogelijke fraude;
- Onafhankelijk en professioneel rapporteren.

Deze onderwerpen zijn tijdens de vijf uur durende sessie in het Lalla Rookhgebouw uitgebreid behandeld en verder uitgewerkt aan de hand van casussen. Na afloop van de interactieve en levendige training ontvingen de deelnemers een certificaat, uitgereikt door Naomi Hoever, voorzitter van de de Surinaamse Vereniging van Journalisten. De training draagt bij aan de integriteit van het verkiezingsproces. Van Dijk-Silos benadrukte dat door journalisten goed toe te rusten, hun rol als onafhankelijke controleurs wordt versterkt - vooral als zij hierbij onderling samenwerken. Zo wordt de kans op fraude verkleind en het vertrouwen in het democratisch proces vergroot.

Vonnissen
Aan het eind van de training kwam de behandeling van de rechtszaken rond het verkiezingsproces aan de orde, waarop Nailah van Dijk die ook een van de procesgemachtigde was, meer inzicht verschafte. Het Hof van Justitie heeft aangegeven dat er in het algemeen belang een oordeel is geveld, omdat anders de verkiezingen in gevaar zouden komen. Toch worden de wenkbrauwen gefronst over het oordeel van de hoogste rechtsprekende instantie.
Alleen het vonnis in de zaak van de VLS is tot nu toe schriftelijk beschikbaar. Het Hof heeft wel een samenvatting gepubliceerd van de uitspraken in hoger beroep. Er is ook een samenvatting van het Hof over de uitspraak in de zaak van DNL.
In de zaak van A20 oordeelt het Hof dat toewijzing van de vordering ertoe zou leiden dat de verkiezingsautoriteiten opnieuw alle procedures zouden moeten volgen, met inachtneming van alle termijnen. Daarbij is ook rekening gehouden met het belang van de overige dertien partijen.
Diverse mediahuizen en journalisten hebben het Hof van Justitie gevraagd om via de persrechter uitleg te geven over de vonnissen die in hoger beroep zijn geveld. Ook blijkt dat de verkiezingsautoriteiten zijn veroordeeld tot betaling van de proceskosten, terwijl zij de zaken in feite ‘hebben gewonnen’. Gebruikelijk is dat de verliezende partij de proceskosten betaalt. Tijdens de sessie bleek dat het onbehagen over de vonnissen onder journalisten is toegenomen, mede vanwege zorgen over de positie van de rechtsstaat en het zwijgen van autoriteiten, maatschappelijke organisaties en diverse politieke partijen.