‘Goudsector hield economie overeind’

door Ivan Cairo

PARAMARIBO — “Deze sector heeft onze economie overeind gehouden. De kleinschalige goudsector is de enige sector die 100 procent repatrieert. Het is de enige sector die de verplichte retentie in US dollars afdraagt.” Dat zegt Bryan Hoever van Suriname Natural Stone, één van de goudexporteurs van Suriname. Tegenover de Ware Tijd stelt hij dat ofschoon de overheid goede inkomsten heeft van de kleinschalige goudsector, de staat uit deze branche nog meer zou kunnen binnenhalen.

De overheid heeft 38 goudopkoop- en exportvergunningen uitgegeven, maar slechts vijf bedrijven laten hun goud testen door Kaloti Suriname Mint House (KSMH). Bij diverse gelegenheden heeft minister Stanley Raghoebarsing van Financiën en Planning aangegeven dat tot nu toe alleen de kleinschalige goudsector zich aan de retentieregeling houdt en alle exportopbrengsten het land binnenbrengt.

Hoever merkt op dat circa 25.000 mensen in de kleinschalige goudsector werken en een grotere bijdrage leveren aan de economie dan de twee grote goudmijnen van de buitenlandse multinationals Newmont en Zijin. Goudexporteurs moeten 5,5 procent royalty’s en 1,5 procent consent- en statistiekrecht van de waarde van hun exportzendingen aan de overheid afdragen.

In 2015 opende Kaloti Suriname Mint House, een public-private samenwerking tussen de staat Suriname en het in Dubai gevestigde goudbedrijf Kaloti, haar deuren. Dit bedrijf stelt de zuiverheid van het goud en de royalty’s voor de staat vast volgens internationale standaarden.

Royalty

Onlangs publiceerde Parbode dat de kleinschalige goudsector de voorbije jaren geen royalty over goudexporten heeft betaald en dat de staat Suriname in het kader van de overeenkomst met goudraffinaderij KSMH wordt benadeeld. Dit wordt tegengesproken door zowel Hoever als Ryan Tjon Poen Gie, directeur van Kaloti Suriname, de officiële goudraffinaderij in Suriname. Parbode heeft de omissie intussen gerectificeerd, maar blijft bij alle overige stellingen in haar publicatie.

Uit cijfers van de Deviezencommissie blijkt dat tussen 2015 en oktober 2024 ruim 219,7 miljoen US dollar aan royalty aan de staat is afgedragen. Met ruim 37,6 miljoen US dollar is in de periode januari-oktober 2024 het meest aan royalty betaald. Dit betekent dat 2024 de meeste royalty uit de kleinschalige goudsector voor de staatskas heeft opgeleverd. “Niemand wordt benadeeld. De minthouse verleent slechts een waardevolle dienst aan Suriname”, zegt Tjon Poen Gie. De bedrijven die via Kaloti hun goud exporteren worden onnodig gecriminaliseerd vindt Hoever.

Kwikvrij ondernemen

De ondernemer legt uit dat als het aan de goudopkopers en -exporteurs lag de winning van het edelmetaal al lang volledig was overgestapt op kwikvrije productiemethoden. Ze hebben in diverse meetings met de overheid geparticipeerd en zelfs een document aangeboden hoe de sector zou kunnen worden gereguleerd.

Vrijwel alle studies, gericht op uitbanning van kwik, zijn door de ‘Vereniging van goudopkopers en goudexporteurs’ ondersteund. Eigenlijk zouden goudopkopers in hun bedrijf al voorzieningen moeten treffen bij de aankoop van goud dat wordt aangeboden. “Projecten waarbij met shaking tables wordt gewerkt, worden door ons ondersteund”, zegt Hoever. Echter, de sector heeft de ondersteuning van wetgeving met heldere tijdlijnen over de uitbanning van kwik nodig om meer te kunnen doen, meent hij.

(lees verder onder de foto)

Roer omgooien

Tjon Poen Gie gelooft niet dat met dwangmaatregelen kwikgebruik in de goudsector kan worden uitgebannen. Hij pleit voor ondersteuning aan gouddelvers om op andere productiemethoden over te stappen. Echter, die methoden vergen financiële investeringen en omscholing van gouddelvers. “Dat kost allemaal geld.”

Simpelweg geen goud opkopen van producenten die met kwik werken, zal het vraagstuk volgens de Kaloti-directeur niet oplossen. De positie van de ruim 25.000 werkers in de goudsector en hun gezinnen zal onder druk komen als van de ene op de andere dag wordt gestopt om het goud dat ze produceren niet meer op te kopen. “Dwang werkt niet”, vult Hoever aan.

Hij is van mening dat met de gouddelvers om de tafel moet worden gezeten waarbij meer bewustwording over de gevaren van kwik wordt aangewakkerd en alternatieve productiemethoden en omscholing moeten worden aangeboden. “De mensen moeten ervan worden overtuigd dat met de modernere methoden ze meer kunnen produceren en ook meer kunnen verdienen. Ze moeten zich bewust worden waarom. Ik geloof totaal niet in dwang”, stelt de ondernemer. De goudexporteurs zijn “ready” om expertise binnen te halen om de omschakeling van kwik naar veiligere productiemethoden te helpen begeleiden.