Het verraad van de economie in Suriname

INGEZONDEN

Op zondag 29 september 2024 vierde de Nationale Partij Suriname (NPS) haar 78-jarig bestaan met een feestvergadering. De bijeenkomst werd gekenmerkt door verschillende sprekers die terugkeken op de invloed van de NPS in de Surinaamse politiek en de belangrijke rol van oud-president Ronald Venetiaan. Venetiaan, die van 1991 tot 1996 en opnieuw van 2000 tot 2010 in functie was, werd geprezen om zijn beleid gericht op economische stabiliteit.

Tijdens zijn regeringen wist hij de staatsschuld te verlagen, de Surinaamse dollar te stabiliseren en de internationale betrekkingen met instellingen zoals het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank te herstellen. De regering-Venetiaan slaagde erin om de inflatie onder controle te houden, de staatsschuld te verminderen en een zekere mate van voorspelbaarheid en stabiliteit in de economie te brengen.

“Het verraad van 2010 was niet alleen een politieke mislukking; het was een economisch verraad dat de toekomst van Suriname voor jaren heeft bepaald”

Deze stabiliteit zorgde ervoor dat Suriname grotendeels immuun bleef voor internationale economische schokken gedurende zijn ambtsperiodes. Bovendien was de mate van corruptie onder Venetiaan relatief laag, wat het vertrouwen van zowel de lokale bevolking als internationale investeerders versterkte.

De economische groei was misschien bescheiden, maar de basis voor duurzame ontwikkeling was gelegd. Als Venetiaan na 2010 had kunnen voortzetten, is het waarschijnlijk dat Suriname een stabielere en beter presterende economie zou hebben gehad. Helaas, na zijn vertrek volgde een drastische koerswijziging.

Politieke intriges en hun rol in Surinames neergang

In 2010, op een cruciaal moment voor Suriname, pleegden drie politieke partijen in de coalitie van president Venetiaan een verraad dat de weg vrijmaakte voor de opkomst van Desi Bouterse en zijn regering. Deze partijen – waaronder belangrijke politieke spelers die hun eigen ambities en belangen vooropstelden – besloten hun steun aan Venetiaan in te trekken, ondanks de duidelijke vooruitgang die zijn regering had geboekt in het stabiliseren van de economie.

Dit politieke verraad had verstrekkende gevolgen. Door de coalitie van Venetiaan te ondermijnen, maakten deze partijen het pad vrij voor een nieuwe regering die een totaal andere koers zou varen. Bouterse, die als een populistische leider opkwam, bood een alternatief dat aantrekkelijk leek voor velen, maar dat uiteindelijk leidde tot een periode van corruptie, wanbeheer en economische achteruitgang.

De keuze van deze partijen om hun eigen belangen boven die van het land te stellen, kan worden gezien als een keerpunt in de Surinaamse geschiedenis. Hun beslissing om Venetiaan te laten vallen, ondanks de stabiliteit die hij had gebracht, leidde tot een politieke en economische koerswijziging die Suriname nog steeds pijn doet.

Het verraad van 2010 was niet alleen een politieke mislukking; het was een economisch verraad dat de toekomst van Suriname voor jaren heeft bepaald. In 2010 nam Desi Bouterse het presidentschap over, wat een radicale verandering in beleid en economisch beheer met zich meebracht.

Onder Bouterse verschoof de focus van economische stabiliteit naar expansieve overheidsuitgaven en een sterk gecentraliseerde macht. De regering-Bouterse werd gekenmerkt door een combinatie van massale buitenlandse leningen, expansief fiscaal beleid en wijdverspreide corruptie. Wat begon als een belofte van economische groei en vooruitgang, eindigde in een catastrofale economische crisis.

Onverantwoordelijke leningen en expansief beleid

Eén van de meest destructieve aspecten van Bouterses regering was de massale toename van buitenlandse leningen. Deze leningen werden vaak verkregen onder ongunstige voorwaarden en waren bedoeld voor grootschalige infrastructuurprojecten. Echter, veel van deze projecten werden slecht beheerd en gekenmerkt door corruptie, wat leidde tot verspilling van middelen en de opbouw van een onhoudbare staatsschuld.

Daarnaast voerde Bouterse een expansief fiscaal beleid, gericht op het stimuleren van de economie door middel van overheidsuitgaven. In de beginjaren leidde dit tot enige economische groei, maar op de lange termijn bleek dit beleid onhoudbaar. De Surinaamse dollar devalueerde sterk, inflatie rees de pan uit en de koopkracht van de bevolking werd ernstig aangetast.

Onder de regering-Bouterse werd corruptie wijdverspreid en bijna institutioneel. Hooggeplaatste functionarissen en politieke bondgenoten werden herhaaldelijk beschuldigd van verduistering, zelfverrijking en andere vormen van corruptie. Dit ondermijnde niet alleen de efficiëntie van de overheid, maar ook het vertrouwen van de bevolking en internationale investeerders.

De regering slaagde er niet in om effectieve maatregelen te nemen tegen corruptie, wat leidde tot een situatie waarin corruptie de norm werd. Dit had desastreuze gevolgen voor de economie, aangezien het leidde tot een inefficiënt gebruik van overheidsmiddelen, verlies van inkomsten en een verdere toename van de staatsschuld.

“De schuld voor de huidige economische crisis in Suriname ligt grotendeels bij de regering-Bouterse (2010-2020)”

De overname door de huidige regering: Het had beter gekund

Toen de huidige regering in 2020 aantrad, erfde zij een land dat diep in de economische problemen zat. De uitdagingen waren immens: een torenhoge staatsschuld, een gedevalueerde munt, hyperinflatie en wijdverspreide corruptie. De nieuwe regering stond voor de bijna onmogelijke taak om de economie te stabiliseren en het vertrouwen te herstellen.

Eén van de eerste maatregelen die de nieuwe regering had moeten nemen, was een harde en transparante aanpak van corruptie. Hoewel er enkele stappen in deze richting zijn gezet, had de regering sneller en krachtiger moeten optreden om corruptie uit te roeien en de geloofwaardigheid van de overheid te herstellen.

Een agressiever beleid tegen corruptie had niet alleen het vertrouwen van de bevolking vergroot, maar ook dat van internationale investeerders. De nieuwe regering had onmiddellijk strenge maatregelen moeten nemen om de overheidsuitgaven te beheersen.

Door onnodige uitgaven te verminderen en middelen te herprioriteren naar essentiële diensten, zoals gezondheidszorg, onderwijs en infrastructuur, had de regering de inflatie kunnen beteugelen en de schuldenlast kunnen verminderen. Helaas, deze kans werd gemist, wat bijdroeg aan de voortzetting van de economische crisis.

Een andere strategie die de huidige regering had kunnen implementeren, is het diversifiëren van de economie. In plaats van te blijven vertrouwen op de export van natuurlijke hulpbronnen, had de regering moeten investeren in de ontwikkeling van andere sectoren, zoals landbouw, toerisme en technologie. Dit zou niet alleen de economische groei hebben gestimuleerd, maar ook de afhankelijkheid van volatiele grondstoffenmarkten hebben verminderd.

(Lees verder onder de foto)

Was het IMF nodig?

Het IMF is bekend om zijn strikte voorwaarden en hervormingspakketten, die vaak leiden tot pijnlijke bezuinigingsmaatregelen en economische hervormingen. Voor een land als Suriname, dat al te maken had met een verarmde bevolking en een zwakke economie, waren deze voorwaarden moeilijk te verteren.

Toch was de situatie zo ernstig dat externe hulp vrijwel onvermijdelijk was. De enorme schuldenlast en de economische instabiliteit lieten de regering weinig andere opties dan het inschakelen van het IMF. Hoewel de betrokkenheid van het IMF veel pijn met zich meebracht, was het waarschijnlijk noodzakelijk om een totale economische ineenstorting te voorkomen.

Wie is verantwoordelijk voor de huidige situatie?

De schuld voor de huidige economische crisis in Suriname ligt grotendeels bij de regering-Bouterse (2010-2020). Onder zijn leiding werd Suriname geconfronteerd met een explosieve toename van de staatsschuld, een sterke devaluatie van de munt en een verergering van de corruptie.

Bouterses beleid van massale leningen en onverantwoordelijke uitgaven, gecombineerd met wijdverspreide corruptie, legde de basis voor de economische ineenstorting die volgde. Hoewel de huidige regering voor een moeilijke taak stond bij het overnemen van deze erfenis, kan er ook kritiek worden geuit op haar gebrek aan daadkrachtige actie tegen corruptie en het falen om onmiddellijk strikte controle over de overheidsuitgaven in te voeren.

Echter, de wortels van de huidige crisis liggen diep in het verleden en de belangrijkste verantwoordelijkheid ligt bij degenen die het land in deze situatie hebben gebracht. De toekomst van het land hangt nu af van de bereidheid om de noodzakelijke hervormingen door te voeren, corruptie uit te roeien en het vertrouwen van zowel de bevolking als de internationale gemeenschap te herstellen. Alleen door deze uitdagingen aan te pakken, kan Suriname hopen op een beter economisch vooruitzicht en een hernieuwde weg naar welvaart.

John Slagveer

De redactie van de Ware Tijd stelt lezers in de gelegenheid stukken in te zenden ter publicatie. In principe worden alle ingezonden artikelen opgenomen, tenzij de inhoud schadelijk, kwetsend of beledigend is voor derden. Stukken die geplaatst worden komen niet noodzakelijkerwijs overeen met de mening van de Ware Tijd. De redactie behoudt zich het recht voor om stukken niet te plaatsen, of in te korten of te redigeren zonder dat die uit hun context worden gehaald.