BESCHOUWING — Zorgsector: Structureel ziek van Ramadhin

Hoeveel mensen zullen nog onnodig moeten sterven voordat de koe eindelijk eens bij de horens wordt gevat in de gezondheidszorg. Bij ieder ‘incident’, zoals recentelijk met het overlijden van de drie prematuur geboren baby’s in het Academisch Ziekenhuis Paramaribo (AZP), komt minister Amar Ramadhin met ad-hocmaatregelen, die slechts dienen als pleister op de etterende wonde, maar de problemen niet echt oplossen. En dat al vier jaar lang. Zijn laatste actie om het voor zorgpersoneel moeilijker te maken, heeft heel veel kwaad bloed gezet. De sector is structureel doodziek van Ramadhin.

Tekst Armand Snijders

Beeld Volksgezondheid

Vrijwel iedereen – van medici en zorgpersoneel tot patiënten en toeleveranciers – heeft het al jaren gehad met Ramadhin, die van oorsprong huisarts is. Hij heeft zijn ministersbaan te danken aan de invloedrijke rol van zijn vader binnen de VHP. Immers, Hardeo Ramadhin was/is een gerespecteerde partijprominent die zijn sporen binnen de oranje partij heeft verdiend. Echter, dat betekent niet automatisch dat zijn zoon – ook al is hij huisarts – geschikt is voor de functie van minister van Volksgezondheid.

Toegegeven: de bewindsman kreeg natuurlijk geen benijdenswaardige baan waar hij direct met het enorme hoofdpijndossier van de coronapandemie werd geconfronteerd. En dat te midden van de financieel-economische crisis, waar de vorige regering het land in had gestort. Er was bij wijze van spreken geen geld om ook maar een verbandje aan te schaffen, de gezondheidszorg was op sterven na dood.

Vakantiereis naar Florida

Ramadhin worstelde enorm met de aanpak van de coronacrisis, zoals iedereen in de wereld. Met financiële steun vanuit het buitenland en mede dankzij de hulp van Nederland – dat blij was weer ongestoord zaken te kunnen doen na het Bouterse-tijdperk – lukte dat wonderwel. Er raakten weliswaar 82.588 mensen besmet en er vielen in totaal 1.408 doden, maar de situatie was onder controle.

Echter, de vaccinatiegraad onder de bevolking – iets meer dan 50 procent – was door een goeddeels mislukte campagne (die onnodig veel geld kostte) bedroevend. En denk maar niet dat Ramadhin achteraf heeft laten onderzoeken waardoor het zo mis kon gaan en of het geld wel op de juiste plaats is terechtgekomen en hoe het in de toekomst allemaal beter zou kunnen. Helaas, we zullen dus het wiel weer opnieuw gaan uitvinden bij een volgende pandemie.

Los daarvan haalde hij begin 2021 de woede van het complete volk op de hals door met zijn gezin naar Florida te vliegen voor een vakantie, terwijl het vrijwel niet was toestaan te reizen. Hij had 24 uur een zware lockdown afgekondigd, maar stapte tegen alle regels in zelf op het vliegtuig om de bloemetjes buiten te zetten. Ramadhin en de rest van de regering wuifden de kritiek weg, terwijl Surinamers gedwongen werden zich dagenlang thuis op te sluiten.

Brandjes blussen

Daarmee was de toon gezet voor het vervolg van zijn ministerschap, die vooral is gekenmerkt door brandjes blussen en mooi weer spelen. Brandjes blussen doet hij doorlopend als er weer eens ergens een crisis of calamiteit is: of het nu om de Medische Zending gaat die haar subsidies niet heeft gehad en niet meer kan vliegen of om financiële perikelen bij het Psychiatrisch Centrum Suriname, salarissen die niet kunnen worden betaald of problemen bij één van de vele andere instellingen.

Vrijwel iedere week borrelt er weer een nieuw probleem op. Maar de reactie van Ramadhin is vrijwel altijd hetzelfde: om de tafel zitten met de klagende partij, toezeggingen doen die de kou even uit de lucht halen (en soms niet worden nagekomen). Echte structurele oplossingen heeft hij niet, waardoor het vaak een kwestie is van wachten tot de volgende bom barst.

De recente drama’s op de Neonatale Intensive Care Unit (Nicu) en de Pediatrische Intensive Care Unit (Picu), die drie hele jonge kinderen het leven kostten, zijn slechts een topje van de inmiddels ingestorte ijsberg van de zorgsector. Door gebrek aan personeel, materieel en geld worden in het hele land in alle sectoren iedere dag medische handelingen niet verricht op uitgesteld die wel noodzakelijk zijn. En waardoor regelmatig mensen sterven. Uiteraard worden cijfers hierover – als die er al zijn – angstvallig geheimgehouden of onder de mat geveegd.

Positief profileren

Ondertussen speelt Ramadhin wel graag mooi weer met projecten die hij met een buitenlandse donatie of lening wel van de grond krijgt. Zoals de nieuwbouw van zijn ministerie aan de Rode Kruislaan of het Hearts-initiatief, dat afgelopen weekend werd gehouden en zich richt op het verbeteren van hypertensiecontrole als onderdeel van een breder programma voor de preventie en behandeling van hart- en vaatziekten. Dat levert leuke fotomomenten op en daarbij kan het ministerie zichzelf positief profileren.

De bewindsman neemt ook graag de moeite om op pittige, onderbouwde kritiek te reageren van journalisten of bijvoorbeeld de Vereniging van Economisten in Suriname (VES). Als echte VHP-minister benadrukt hij maar al te graag dat men niet beseft hoe moeilijk de situatie was die in 2020 is aangetroffen en dat het land daar nog altijd de prijs voor betaalt.

Maar Ramadhin moet op zijn beurt beseffen dat na vier jaar, waarin de financiële situatie van het land volgens president Chandrikapersad Santokhi drastisch is verbeterd, er nog altijd mensen moeten sterven omdat er geen materiaal en geld is. Dan stelt de regering waarschijnlijk verkeerde prioriteiten. Wat die prioriteiten zijn weet iedereen en zou de regering ook moeten weten.

Cubaanse artsen weggejaagd

Het probleem van het wegtrekken van gekwalificeerd personeel is niet iets van nu maar speelt deze (en andere) sectoren al vele jaren parten. Ramadhin heeft in de vier jaar dat hij de scepter zwaait op het ministerie weinig gedaan om daar oplossingen voor te vinden die soelaas bieden.

Wel heeft hij kort na zijn aantreden de Cubaanse artsen en verpleegkundigen weggejaagd die er al jaren werkten en door Bouterse naar Suriname waren gehaald. Zij deden ondanks de taalbarrière naar redelijke tevredenheid hun werk. Maar ja, het feit dat ze door de vorige regering tewerk waren gesteld, was voor deze regering not done. Mede daardoor zit de gezondheidszorg nu met de gebakken peren en lijden veel mensen onnodig lang, soms met fatale gevolgen.

Absurde verhoging

De meest recente oplossing van Ramadhin om de tarieven te verhogen voor het in orde maken van essentiële stukken die zorgverleners nodig hebben om te kunnen werken in het buitenland, gaat niet helpen om mensen in Suriname te houden. In plaats van SRD 250 kosten deze voortaan duizend US dollar per verklaring. Dit is om “de dreiging van de nationale gezondheidsveiligheid tegen te gaan”, motiveerde de bewindsman zijn opmerkelijke besluit.

“Een absurde verhoging die alleen maar extra kwaad bloed zet”, vindt Jessica Karijo, die als verpleegkundige al jaren in een lokaal ziekenhuis werkt, maar binnenkort haar biezen naar Nederland pakt. “Die duizend US dollar zal mij er niet van weerhouden om te vertrekken, instellingen in Nederland staan in de rij om dat te betalen of in ieder geval voor te schieten. Dus dit is weer zo’n maatregel waar niet goed over is nagedacht. Zolang de omstandigheden niet echt veranderen, zullen na mij nog vele volgen.”