Wet- en regelgeving en naleving grote uitdagingen in rapport National Risk Assessment

Nieuwe wetgeving maken en bestaande wetten aanpassen, instituten versterken en controleorganen instellen blijven een grote uitdaging voor Suriname. Dit staat in het rapport National Risk Assessment, dat woensdag aan de regering is aangeboden. Het is samengesteld door de internationale consultant Kroll AML Device, die woensdag een presentatie gaf aan de raad van ministers.

Tekst Wilfred Leeuwin

Beeld kabinet van de president

Suriname heeft haast om te voldoen aan de aanbevelingen van de regionale waakhond, Caribbean Financial Action Taks Force (CFATF), om bij de volgende evaluatieronde in 2025 een goed cijfer te halen. Daarmee moet worden voorkomen dat het komt op de lijst van landen die zich niet inspannen voor het bestrijden van witwaspraktijken (money laundering) en terrorismefinanciering.

Het rapport is een analyse van de stand van zaken, wat nodig is en moet worden gedaan, alsook de inspanningen van de regering om aan de aanbevelingen te voldoen. “Er is progressie, maar er moet veel beter worden gepresteerd”, zegt Roy Baidjnath Panday, coördinator van de project implementatie unit van het Anti-Money Laundering Committee. Hij sprak donderdag op een persconferentie van het ministerie van Financiën en Planning, waar het rapport, dat confidentieel is, in grote lijnen werd toegelicht.

Minister Stanley Raghoebarsing gaf toe dat er nog aardig wat werk moet worden verzet. Alleen al bij zijn ministerie gaat het om achttien wetgevingsprojecten, die dit jaar moeten worden afgerond. “Ik vraag me af of we dat gaan halen, maar we geven er prioriteit aan”, zei de bewindsman. Het gaat onder meer om de wet ‘Financiële fraudedienst’, wet ‘Toezicht geldtransactiekantoren’, wet ‘Toezicht verzekeringswezen’, wet ‘Toezicht kapitaalmarkt’, wet ‘Toezicht betaaldienstverleners’ en wet ‘Virtuele actieve dienstverleners’.

Risico’s

De Centrale Bank van Suriname (CBvS) heeft volgens Raghoebarsing in het hele proces een belangrijke en cruciale rol. Met name de banken zijn belangrijk, ook in het kader van het IMF-programma. “In de samenwerking tussen de Centrale Bank, particuliere banken en het bedrijfsleven is een heel stevige agenda afgewikkeld.”

Dit heeft volgens de minister geleid tot meer eenduidige samenwerking tussen banken en overheid waar regels zijn aangescherpt en de communicatie en de werkmethoden zijn aangepast. “De conclusie kan worden getrokken dat alle banken uit de risicozone zijn en in de veilige sfeer zitten wat hun cijfers betreft.”

Dit heeft ook erin geresulteerd dat bij de banken alle rentes zijn verlaagd. “Het beter maken van het systeem maakt dat het gemakkelijker en goedkoper is voor de bevolking. Door de nieuwe, strakke regels zijn de risico’s bij het bankwezen gereduceerd. De grotere risico’s zijn bij de particuliere sector, omdat daar nog niet de strakke regels worden gehanteerd als bij de Centrale Bank.”

Maar die komen duidelijk in beeld. Zonder de sectoren te willen criminaliseren, noemde de minister de casino’s, handel in hoogwaardige mineralen en metalen, de onroerendgoedmarkt en de autohandelaren. Die worden bestudeerd en bekeken wordt in hoeverre de regels van de CBvS ook daar kunnen worden toegepast. Bij de banken is intussen een ‘werkgroep compliance’ ingesteld die regelmatig vergadert.

Evaluatie

Suriname heeft met de CFATF afgesproken dat in november dit jaar een bulk aan wetten af zal zijn. Uiteindelijk zal wel een veel omvangrijker wetgevingskader in orde moeten zijn in 2025, het jaar waarop de vijfde evaluatie over Suriname zal worden gehouden. “Dat wij zowel de financiële als justitiële paragrafen op tijd afhebben, is niet alleen een wens, maar ook een vooruitzicht”, zei Baidjnath Panday.

Hij legde uit dat de regering in 2022 bij wet heeft besloten om de Anti-Money Laundering Steering Council in het leven te roepen, bestaande uit president Chandrikapersad Santokhi als voorzitter en de ministers van Justitie en Politie, Financiën en Planning, Economische Zaken, Ondernemerschap en Technologische Innovatie, Natuurlijke Hulpbronnen en Defensie, de procureur-generaal en de governor van de CBvS.

Belangrijke stakeholders, zowel bij de overheid als bij het bedrijfsleven, de banken en andere sectoren, moeten informatie geven om de doelen te halen. Het parlement zal via de voorzitter en de ondervoorzitter periodiek worden geïnformeerd over de vorderingen. Een lid van het parlement (Asiskumar Gajadien, fractievoorzitter van de VHP, … red.) is toehoorder in de raad.

Kroll

Kroll heeft vanaf 1 juni 2023 de aangeleverde data middels een door de Wereldbank beschikbaar gesteld mechanisme geanalyseerd. Dat proces is in twaalf maanden succesvol afgerond.

In het rapport dat nu is uitgebracht, staan alle taken en aspecten van commentaar voorzien. Hoge prioriteit geniet het herevalueren van het Nationaal Strategisch Plan. Het moet worden bijgesteld en primaire actiepunten moeten worden vastgesteld en aangepakt. “Het gaat om wat acuut moet worden gedaan om wet- en regelgeving bij te stellen en vervolgens wat parallel acuut moet worden gedaan om instituten, belast met handhaving en toezicht te versterken, om de bevoegdheden die ze al hebben beter te kunnen uitvoeren en resultaat binnen te halen”, legde Baidjnath Panday uit. “We doen wat nodig is om de financiële sector van Suriname te beschermen tegen de risico’s van infecties vanuit de criminele orde, omdat die ons anders op achterstand gaan zetten. Die achterstand zal internationaal niet te verdragen zijn als Suriname een plek wenst te krijgen en te behouden en partner wil zijn in een internationaal veilig systeem waar het verantwoordelijkheid draagt en uitstraalt”, voegde hij eraan toe.

David Lewis, Managing Director Global Head of AML Advisory Forensic Investigations and Intelligence van Kroll, die het rapport toelichtte, zei dat het ook al de aandacht heeft getrokken van de CFATF. Daarnaast maken de actiepunten die er in zijn opgenomen het gemakkelijker voor buitenlandse bedrijven en landen om in Suriname te investeren. Maar andersom ook voor Surinaamse bedrijven om in het buitenland te gaan opereren. Er liggen economische perspectieven, vooral gezien de toekomstige productie met olie en gas. “Belangrijker is dat Suriname bij de landen wordt geplaatst die vallen onder de noemer ‘fatsoenlijk en waardig’ en die vertrouwen afdwingen”, zei Lewis.