Slaapbehoefte en het leerproces (2)

Zoals in deel 1 – ‘Slaap één van de basisbehoeften voor een gezond lichaam en geest’ – gesteld, is deze informatie bedoeld voor de mensen in het bredere leespubliek die hun gezondheid willen bevorderen en beschermen. Dit betekent dat u actie moet ondernemen aan de hand van de informatie die u opsteekt.

Wat gebeurt er in het lichaam wanneer we slapen? Wanneer we slapen lijkt het alsof alle processen in het lichaam tot stilstand komen en weer tot leven komen wanneer we wakker worden. Dit is uiteraard niet juist. Eenvoudige voorbeelden zijn dat ons hart blijft kloppen, we blijven ademen, ons maag- en darmkanaal blijft voedsel verwerken, maar op een laag pitje, de lever en de nieren blijven werken om afvalproducten uit ons lichaam te verwijderen.

“Wanneer u onvoldoende slaapt en/of een vaak onderbroken slaappatroon heeft, wordt de informatie brokkelend of helemaal niet doorgestuurd en gaat deze gedeeltelijk of geheel verloren”

Wat de meeste mensen willen weten is of bepaalde hersenfuncties nog actief zijn wanneer we tijdens het slapen bewusteloos lijken te zijn. Een andere vraag die vaak wordt gesteld is: ‘kunnen wij nog zien, horen, proeven, ruiken en tastprikkels voelen wanneer wij slapen?’ Het antwoord is bevestigend: ‘ja’. Maar wij zijn ons niet bewust van deze prikkels op hetzelfde niveau als wanneer we wakker zijn. Dit maakt dat wij rustig kunnen slapen, tenzij er zich een spoedeisende situatie voordoet.

Hersenstructuur Thalamus

De prikkels worden tijdens het slapen aangehouden door een hersenstructuur die de ‘Thalamus’ heet. De Thalamus bepaalt welke prikkels die de hersenen binnenkomen worden doorgestuurd naar de hogere regionen van het brein voor de bewustwording om actie te ondernemen. Wanneer de prikkels ernstig genoeg zijn, worden we wakker.

Het is ook bekend dat wanneer wij onder narcose zijn tijdens een operatie, wij nog kunnen horen wat er in de operatiekamer (OK) wordt gezegd. Daarom zijn de OK-medewerkers voorzichtig met wat er wel of niet wordt gezegd.

Een andere functie van het brein die doorgaat tijdens het slapen is tijdregistratie, ondanks het feit dat wij ons daarvan niet bewust zijn. U kunt zich waarschijnlijk herinneren dat u voornemens was om op een bepaalde tijd ‘s morgens wakker te worden omdat u ergens naartoe moest. U heeft toen uw alarm vastgesteld op die tijd, maar u werd twee tot drie minuten vóór het alarm afging wakker. Dat gebeurde omdat de gedachte om op die tijd wakker te worden werd geregistreerd door ‘suprachiasmatic nucleus’ en werd doorgegeven aan het circadiaans ritme (C-ritme) dat u dan wakker maakt.

Opslag van informatie

Wanneer wij ons blootstellen aan nieuwe informatie, hetzij op school, tijdens het werk of onder welke omstandigheid dan ook, wordt deze informatie tijdelijk opgeslagen in een gedeelte van de hersenen dat hippocampus heet. Degenen die bekend zijn met computers weten dat wanneer ze bezig zijn met het verwerken van informatie, hetgeen dat wordt ingevuld op het scherm niet direct wordt opgeslagen op uw harde schijf. De informatie wordt tijdelijk opgeslagen in de Random Access Memory (RAM) van de computer.

Wanneer u het handmatig opslaat, gaat de informatie naar de harde schijf. Het brein werkt volgens hetzelfde principe. De tijdelijke opslag in de hippocampus kan heel snel vervagen, binnen 24 uur, als uw slaapkwaliteit slecht is. Wanneer u in slaap valt, begint het slaapproces met None-Rapid Eye Movement (N-REM) (zie vorig artikel). Gedurende deze periode wordt de informatie die tijdelijk is opgeslagen in de hippocampus doorgestuurd naar de hogere regionen (cortex) van de hersenen voor verdere verwerking in permanente opslag.

Wanneer u onvoldoende slaapt en/of een vaak onderbroken slaappatroon heeft, wordt de informatie brokkelend of helemaal niet doorgestuurd en gaat deze gedeeltelijk of geheel verloren. Voor degenen die studeren is deze informatie van groot belang, want studenten moeten goed geïntegreerde informatie op toetsen en tentamens weergeven.

Voorbereiding voor een toets of tentamen

Studenten zouden de kans op een goed cijfer kunnen verhogen door de volgende stappen te ondernemen:

– Maak de met de hand geschreven aantekeningen tijdens het les- of collegeuur, niet op de laptop.

– Herlees de aantekeningen binnen zes uren nadat u die heeft opgeschreven.

– Begin vier dagen vóór de toets of het tentamen een samenvatting te maken van je aantekeningen die in de klas of collegezaal hebt gemaakt.

– Als je hoofdstukken uit een boek of stencil moet leren, maak een samenvatting van wat je hebt gelezen. Het is belangrijk dat je die aantekeningen maakt met een pen of potlood.

– Typ de aantekeningen niet op je computer, telefoon of tablet (iPad). Het brein kan wat je typt minder goed onthouden dan wat je met de hand schrijft.

– Schrijf zelf vragen op over de stof die je leert (bestudeert).

Leren (studeren) drie dagen vóór een toets, schoolonderzoek of tentamen:

– Studeer in blokken van 45 minuten en rust vijftien minuten voor je doorgaat.

– Studeer niet meer dan drie uren achtereen.

– Neem drie uren rust, na de eerste drie uren van studie, voor je doorgaat en studeer niet meer dan zes uren per dag.

Dag 1:

De vragen die je bij het lezen van je boeken, stencil enaantekeningen van de klas hebt opgesteld, bestuderen enproberen te antwoorden zonder het materiaal te lezen.

Dag 2:

Bestudeer de antwoorden op je vragen en ga na of je de antwoorden moet corrigeren of bijstellen.

Dag 3:

Probeer de antwoorden op de vragen op te schrijvennet zoals je die op de toets of SO zou beantwoordenzonder te kijken naar de geschreven antwoorden. Probeer ook de samenvatting van de informatie die je hebtgemaakt aan iemand uit te leggen of voor de spiegel aan jezelf.

*Als u verdere vragen heeft, mag u contact opnemen met schrijver van het artikel

Richenel Ellecom (899-6441/[email protected]), Psy.D., Dr.P.H., HSPP, is preventieve geneeskundige- en medisch voedingskundige specialist, alsook klinisch en forensische neuropsycholoog.