Chan op zijn praatstoel

DE SNIJD / Armand Snijders

Ons staatshoofd Chan zit graag op zijn luxe pluche, dat weet u. Maar hij komt daar bij tijd en wijle vanaf om plaats te nemen op zijn praatstoel bij de Communicatiedienst Suriname (CDS) of één van zijn favoriete babbelprogramma’s op radio of televisie, waar hij de garantie heeft dat hij zonder tegenspraak ongestoord over van alles en nog wat mag kletsen. Die programma’s zijn eigenlijk verlengstukken van de CDS waar je als kijker niets wijzer van wordt. Chan mag daarin vooral leeglopen; er worden nauwelijks kritische vragen gesteld en het heeft een ondermaats journalistiek niveau.

Het is natuurlijk verwerpelijk dat een president van een land dat in crisis verkeert, alleen in dergelijke programma’s op zijn gekleurde manier tekst en uitleg wil geven over zijn handelingen. Maar ja, zo zit Chan in elkaar, daar heb ik vorige week al over geschreven: zijn streven is dat journalisten slechts bij hoge uitzondering bij hem aan kunnen kloppen voor een toelichting op een verhaal.

Hij komt wel veel op televisie tijdens onder meer persconferenties, maar daar wordt doorgaans heel weinig gezegd – of halve waarheden en hele leugens die op dat moment moeilijk kunnen worden gecheckt. Zo kan hij eenvoudig in zijn schulp blijven en hoeft hij niet te vrezen voor lastige vragen. Die heb ik genoeg, de kans dat hij daar antwoord op zal geven, is echter nihil.

Een collega/vriend van het Nederlandse televisieprogramma ‘Nieuwsuur’ was enkele maanden geleden hier en daar heb ik toen een interview met Chan voor kunnen regelen, al weet de president niet dat ik daar bemoeienis bij had. De collega in kwestie heeft toen de groeten namens mij aan Chan gedaan; die keek een beetje zuur en zei toen dat ik vaak wel erg persoonlijk in mijn stukken ben. Dat heb je nu eenmaal als je president bent, maar dat snapte hij niet. Hij zei dat ook ik ‘binnenkort’ verbetering zal merken, ofwel het licht kan zien. Ik wacht daar nog steeds op, net zoals de rest van het volk.

Maar na dit zijsprongetje gaan we weer verder waar we waren gebleven: de samenleving is dus aangewezen op secuur door Chan uitgezochte media om zijn boodschappen te verspreiden. Veel mediahuizen luisteren daar kennelijk ook naar en nemen datgene dat hij zegt dan massaal en klakkeloos over, zonder zich af te vragen of het wel hout snijdt en waar is wat hij beweert. Weliswaar is hij de president, dat wil echter nog niet zeggen dat hij ook oprecht is en meent wat hij zegt. Zeker bij Chan moet je dingen bij voorbaat in twijfel trekken, heb ik geleerd.

Ik zal een paar zaken aanhalen die hij vorig weekend uitkraamde. Dat ging onder meer over mogelijke corruptieve handelingen bij het sociale programma vanuit het ministerie van Sociale Zaken en Volkshuisvesting (Sozavo), waaronder ook koopkrachtversterking. Een presidentieel team heeft volgens het staatshoofd 25.000 gevallen geïdentificeerd die kunnen worden getypeerd als “onrechtmatig, onzuiver en manipulatief”.

Dit is volgens hem het bewijs dat presidentiële teams en werkgroepen nut hebben en dat hij ze nodig heeft, kaatste hij opeens de bal terug op de vele kritiek die er bestaat op de vele commissies die hij in vier jaar tijd in het leven heeft geroepen. En die veelal worden bemenst door vertrouwelingen en partijgenoten. Hij beseft kennelijk niet dat één zwaluw nog geen zomer maakt en dat dit schijnbare succesje nog geen garantie is dat al die andere commissies ook voldoen aan de aan hen toebedeelde opdrachten. We horen daar in elk geval bitter weinig van.

De vraag in nu vooral wat de regering gaat doen met die 25.000 mensen die onterecht maandenlang de koopkrachtversterking van SRD 1.800 hebben gehad. Chan zegt wel dat er een politioneel onderzoek gaande is en dat later “de procureur-generaal in beeld kan komen”, maar dat wekt weinig vertrouwen. Iedereen kent al die onderzoeken die hij heeft gezegd te laten verrichten, maar waar nooit meer van is gehoord. Bovendien schijnen er heel wat notabelen met banden met de coalitie onder de fraudeurs te zitten en die gaat hij echt niet aanpakken. Hij heeft hun steun over een jaar hard nodig.

Naar het uitgegeven geld (zo’n SRD 45 miljoen op maandbasis) kan de staat waarschijnlijk fluiten omdat de overheid domweg niet de capaciteit en deskundigheid in huis heeft om het terug te vorderen. Het staat mij trouwens bij dat Chan al vorig jaar zijn eigen mensen had ingezet om de tergend traag lopende afhandeling van de aanvragen voor de koopkrachtversterking vlot te trekken. Die hebben ook behoorlijk zitten suffen bij de beoordeling. Maar dat vertelt Chan uiteraard niet. Dit is dus een voorbeeld om aan te tonen hoe Chan zaken heel anders verwoordt dan ze in werkelijkheid zijn.

Ook toen het om zijn favoriete stokpaardje ging – de brug over de Corantijn – wist hij het in hetzelfde ‘interview’ weer heel bruin te bakken. U weet inmiddels ook dat dit project stagneert omdat er nog geen overeenstemming is met de Guyanezen over de precieze uitwerking van de plannen en dat bovenal de financiering nog niet rond is. Maar Chan ziet het bouwwerk al jaren in zijn grootse dromen. Daarom heeft hij vorige maand bij zijn bezoek aan China gevraagd of zij de boel niet willen financieren. De reactie was niet bepaald bemoedigend.

Maar nu zegt hij daarover dat hij zijn Chinese ambtgenoot heeft verzocht “om mogelijkheden voor ons te zoeken voor de financiering van de brug”. Dat is toch heel wat anders. “Dan moet ik mijn huiswerk maken, want als een Chinees bedrijf gaat uitvoeren dan moet ik weten hoe de financiering daar precies zal plaatsvinden. En ik weet dat meestal de Chinese staatsbedrijven die financiering zoeken bij hun regering.(…) In een persoonlijk gesprek zei hij dat hij zo snel mogelijk antwoord aan ons zal geven. Maar hij was zeer geïnteresseerd over die regionale ontwikkeling.”

Hij gelooft er nog oprecht in dat de ground breaking ceremony dit jaar kan plaatsvinden. Maar ja, hij heeft al vaker gezegd dat de bouw zou gaan beginnen, net als dat er een diepwaterhaven bij Nickerie zou komen, de SLM weer een gezond bedrijf zou worden en dat we allemaal het licht in zijn eindeloze tunnel gaan zien. Kortom, Chan kan kletsen en beloven wat hij wil, iedere geloofwaardigheid van hem in weg.