Voedselsupplementen

Na de twee artikelen over fastfood, die op 6 april en 8 april zijn verschenen op dWT Online, werd aan mij door enkele lezers gevraagd als ik een artikel wilde schrijven over voedselsupplementen, aangezien dit onderwerp heel summier is aangehaald in de eerder serie. Ik heb toen de stoute schoenen aangetrokken om op zoek te gaan naar informatie over dit onderwerp. Ik heb voortgeborduurd op een studie biochemi, die ik was begonnen na mijn studie geneeskunde, maar waarvoor ik het laboratoriumonderzoek en het schrijven van de scriptie nooit heb afgemaakt vanwege werkdrukte.

De voedselvoorziening in de wereld heeft over de afgelopen twee tot drie millennia een bijzondere ontwikkeling doorgemaakt. De meest versnelde ontwikkeling heeft zich voorgedaan in de negentiende en twintigste eeuw, die gepaard ging met de industriële ontwikkeling.

“Vaak nemen consumenten niet de moeite om in hun eigen belang zaken na te trekken, maar ze nemen aan dat de overheid ervoor moet zorgen dat ze gezond blijven”

De verschillende wetenschappelijke branches (scheikunde, wiskunde, natuurkunde, biologie) maakten versnelde ontwikkelingen door en hebben ook een directie invloed gehad op de toegepaste wetenschappen, zoals geneeskunde, microbiologie, voedingskunde, farmacologie, meteorologie en astronomie. De ontwikkeling van die wetenschappen heeft weer een invloed gehad op de manier waarop wij nu omgaan met het milieu, de energieproductie en het verbruik hiervan, transport, voedselproductie en de gezondheidszorg.

Wat zijn voedselsupplementen?

De term voedselsupplement geeft aan dat deze stoffen niet natuurlijk voorkomen in de voedingsstoffen. Het zijn chemicaliën die worden toegevoegd aan de natuurlijke voedselproducten tijdens het produceren van de producten die op de schappen staan, om de houdbaarheid, smaak, kleur, aantrekkelijkheid en de verkoop te beïnvloeden.

Er zijn verschillende categorieën van voedselsupplementen, zoals:

1. Anti-klontermiddelen, die moeten voorkomen dat ingrediënten klonterig worden.

2. Antioxidanten, die voorkomen dat voedingsmiddelen oxideren of ranzig worden.

3. Kunstmatige zoetstoffen die de zoetheid verhogen.

4. Emulgatoren die moeten voorkomen dat vetten samenklonteren.

5. Kleurstoffen die kleur toevoegen of verbeteren.

Natuurlijke voedselsupplementen zijn minder alarmerend, omdat ze in de natuur voorkomen, mits ze niet giftig zijn en in matige hoeveelheden worden gebruikt. Het probleem begint zich voor te doen wanneer voedselsupplementen synthetisch worden bereid en waarvan de moleculen chemisch worden gemanipuleerd om een niet-natuurlijk gewenst effect te bereiken. De effecten kunnen zijn: smaak, kleur, textuur, houdbaarheid, zoetheid en wenselijkheid of aantrekkelijkheid.

Sommige van deze onnatuurlijke veranderingen hebben een psychologisch stimulerend koopeffect op het gedrag van de consument. Deze aanpassingen maken dat de consument vaker een product koopt, vaker deze synthetische stoffen eet of drinkt en uiteindelijk meer gezondheidsproblemen oploopt.

Nu vraagt u als lezer zich af als de overheid de plicht heeft om de consument te beschermen tegen dit onverantwoordelijke gedrag van de chemische industrie en de voedselproducerende megabedrijven. De grote productiebedrijven in de wereld hebben bijzondere invloed op overheidsinstituten door lobbyisten die ervoor moeten zorgen dat de overheidsinstanties goedkeuring geven voor consumentengebruik.

De overweging is niet primair het behoud van de gezondheid van de consument, maar er wordt een afweging gemaakt van het risico dat het product veroorzaakt op de gezondheid van de consument bij frequent gebruik. De consument wordt niet gewaarschuwd, zoals bij bijsluiters van medicijnen, dat overmatig gebruik kan leiden tot gezondheidsrisico’s. De consument vaart dus blind, zonder begeleiding.

Dit proces is mij bekend geworden tijdens mijn studie en werk in de Verenigde Staten. De instituten zoals de Food and Drug Administration (FDA), United States Department of Agriculture (USDA) en de Environmental Protection Agency (EPA), die de waakhond zijn ter voorkoming van misbruik van chemicaliën in voedselproducten, laten bepaalde zaken oogluikend toe. Ik heb vaak op conferenties meegemaakt dat definities zodanig worden gecreëerd om de negatieve effecten van de producten te minimaliseren om zodoende toestemming te krijgen om de producten op de markt te brengen.

Daarnaast moet ik het gedrag van de consument aan de kaak stellen. Vaak nemen consumenten niet de moeite om in hun eigen belang zaken na te trekken, maar ze nemen aan dat de overheid ervoor moet zorgen dat ze gezond blijven. Met andere woorden, men neemt aan dat alles dat op de schappen voorkomt, risicoloos is. Dat is uiteraard niet waar. Per slot van rekening bent u als consument persoonlijk verantwoordelijk voor uw gezondheid, want u maakt de keus om te eten of te drinken en niet de overheid.

Als voorbeeld zal ik noemen tabak-, cocaïne-, heroïne-, overmatig vet-, suiker- en alcoholgebruik en alle bekende varianten van gebruik van andere schadelijke stoffen. Men neemt de waarschuwing op de verpakking van het product met een korreltje zout en verwacht dat de overheid de verantwoordelijkheid moet dragen wanneer ziekteresultaten zich voordoen.

Aanbevelingen

Ik zal drie soorten voedselsupplementen – zoet-, smaak- en kleurstoffen – bespreken en enkele aanbevelingen doen. Voor de rest wil ik u vragen om een kritische consument te zijn ter bescherming van uw eigen gezondheid.

Zoetstoffen:

In de natuur kennen wij de natuurlijke zoetstoffen in vruchten en andere plantaardige producten. Over het algemeen is het gebruik van suiker in gematigde hoeveelheden en infrequent niet schadelijk. Wanneer gekristalliseerde suiker (wit en bruin) dagelijks in grote hoeveelheden wordt geconsumeerd, heeft dat tot gevolg een verhoogd risico voor chronische hart- en vaatstoornissen, obesitas en metaboolsyndroom.

De wel bekende suikervervangers zijn kunstmatige zoetstoffen die een vergelijkbare zoetheid bieden als suikers, maar weinig calorische waarden hebben, dus het risico op obesitas verminderen, maar het risico voor andere chronische gezondheidsstoornissen kunnen vergroten. Dus prudent en matig gebruik is geboden.

Enkele van deze producten zijn sucralose, sacharine, high fructose corn sirup en aspartaan. Deze worden in laboratoria aangemaakt en er zijn onderzoeksresultaten die suggereren dat de zoetheidsgraad van deze producten leidt tot zoetheidsverslaving, waardoor sommige mensen verslaafd raken aan het eten van zoete producten en suiker met de gezondheidsrisico’s die daarmee gepaard gaan.

Kleurstoffen:

Als u op de schappen van onze supermarkten kijkt dan ziet u sappen en drankjes met kleuren die niet in de zelfde sterkte in de natuur voorkomen. Ik zal nu enkele synthetische kleurstoffen aangeven die in laboratoria zijn aangemaakt en in voedselproducten worden gebruikt.

De veiligheid van deze kleurstoffen is niet voor 100 procent gegarandeerd. De meeste veiligheidsstudies zijn bij ratten gedaan en worden geëxtrapoleerd (geprojecteerd) naar gebruik bij menselijke subjecten.

Red #40 (Allura Red): komt voor in snoep, frisdranken en koek

Yellow #5 (Tartrazine): komt voor in frisdranken, snacks en ontbijtproducten

Yellow #6 (Sunset Yellow): komt voor in gebak, snacks en frisdranken

Blue #1 (Briljant Blue): komt voor in snoep, dranken en gebak

Blue #2 (Indigo Carmine): komt voor in snoep, ice-cream en sommige zuivelproducten

Green (Fast Green): komt voor in snoep en dranken

Red #3 (Erythrosine): komt voor in snoep, koekdecoraties en desserts

Orange B: komt voor in snacks, gebak en zuivelproducten

Citrus Red #2: wordt gebuikt om de schil van citrus en andere vruchten en hotdogomhulsels te kleuren

Brown HT: wordt gebruikt om sauzen, soep en jusmix te kleuren.

De veiligheid van deze kleurstoffen is niet gegarandeerd. Bekend is dat Blue #2 en Red #3 hersentumoren kunnen veroorzaken. Bij ratten veroorzaakt erytrosine schildkliertumoren.

Red #40, Yellow #5 en Yellow #6 zijn kankerverwekkend. De gezondheidseffecten van deze producten doen zich voor na jarenlang gebruik. Dus de chemische- en voedselfabrikanten kunnen zich heel makkelijk onttrekken van enige verantwoordelijkheid.

Smaakstoffen:

Smaakstoffen zijn bedoeld om het product een bepaalde aantrekkelijke smaak te geven of een bestaande smaak aan te sterken. Kunstmatige smaken zijn gesynthetiseerde verbindingen die de smaak van natuurlijke smaken in voedsel nabootsen. Ze worden gemaakt door chemische processen, in plaats van ze te halen uit natuurlijke bronnen, zoals fruit, groenten of kruiden.

Identificatie van smaakverbindingen:

Smaakchemici analyseren de natuurlijke smaken die aanwezig zijn in voedsel om de specifieke chemische verbindingen te identificeren die verantwoordelijk zijn voor hun smaak en aroma.

Synthese van smaakverbindingen:

Zodra de belangrijkste verbindingen zijn geïdentificeerd, kunnen smaakchemici ze in laboratoria synthetiseren met behulp van verschillende chemische reacties. Deze reacties kunnen startmaterialen omvatten die zijn afgeleid van aardoliechemicaliën of andere bronnen.

Zuiverheid en kwaliteitscontrole:

De gesynthetiseerde smaakverbindingen ondergaan grondige testen om hun zuiverheid, veiligheid en kwaliteit te waarborgen. Dit omvat controles op mogelijke verontreinigingen en naleving van wettelijke richtlijnen.

Formulering:

Nadat individuele smaakverbindingen zijn gesynthetiseerd en getest, worden ze vaak in specifieke verhoudingen gecombineerd om het algehele smaakprofiel van de natuurlijke bron te repliceren.

Toepassing in voedingsmiddelen en dranken:

Eenmaal geformuleerd, kunnen kunstmatige smaken aan een breed scala aan voedings- en drankproducten worden toegevoegd om hun smaak en aroma te verbeteren. Ze kunnen alleen worden gebruikt of in combinatie met natuurlijke smaken om de gewenste sensorische kenmerken te bereiken.

Hoewel kunstmatige smaken chemisch identiek zijn aan hun natuurlijke tegenhangers, geven sommige consumenten de voorkeur aan natuurlijke smaken vanwege percepties van gezondheid of authenticiteit.

Advies

Mijn advies is dat u bij het kiezen van uw voedselproducten zoveel mogelijk kiest voor producten die niet zijn verwerkt, maar direct uit uw eigen tuin haalt. Als u noodzakelijkerwijs voorbereid en verpakt voedsel koopt, lees dan nauwkeurig het etiket.

De voedselsupplementen zijn over het algemeen niet op het etiket aangegeven, maar er is toch wel een manier hoe u de supplementen in het product kunt natrekken. Als u een smartphone bezit, kunt u de app Yuka downloaden die redelijk betrouwbaar de supplementen aangeeft. Met de app scant u de barcode en de supplementen worden dan aangegeven. Wees dus een kritische consument ter wille van uw gezondheid.-.

*Als er verdere vragen zijn of onduidelijkheden mag contact worden gemaakt met de schrijver van het artikel

Richenel Ellecom (899-6441/[email protected]), Psy.D., Dr.P.H., HSPP, is preventieve geneeskundige- en medisch voedingskundige specialist, alsook klinisch en forensische neuropsycholoog.