Mentale gezondheidsproblematiek onder jongeren serieus aanpakken

door Valerie Fris

PARAMARIBO — “Regering, probeert u alstublieft niet opnieuw het wiel uit te vinden. Er zijn internationaal genoeg modellen om goede mentale zorg te promoten. Want terwijl het gras groeit, sterft het paard. Terwijl de ministeries bezig zijn werkgroepen te maken gaat het goed mis.” Kritische woorden van Maja Heijmans-Goedschalk, voorzitter van de Surinaamse Vereniging van Psychologen en Orthopedagogen in Hotel Torarica waar de resultaten werden gepresenteerd van een Unicef-onderzoek over de mentale gezondheid. De ministers Amar Ramadhin (Volksgezondheid) en Steven Mac Andrew (Arbeid, Werkgelegenheid en Jeugdzaken) waren aanwezig.

Uit het onderzoek zijn zorgwekkende cijfers naar voren gekomen. Van de 95.592 jongeren tussen tien en negentien jaar in alle tien districten die werden ondervraagd, hebben 34.400, ofwel 36 procent in twaalf maanden tijd suïcidale gedachten gehad. De deelnemers, 55 procent jongens en 45 procent meisjes, zijn ondervraagd over uiteenlopende thema’s zoals stress, psychologisch welzijn, emoties, sociaal leven, veerkracht, groepsdruk en informatievoorziening.

Het blijkt ook dat bij 28 procent van de jongeren in de risicogroep depressie en bij 33 procent angststoornissen kunnen worden ontwikkeld. Van de groep vindt 51 procent dat er onvoldoende informatie wordt gegeven over mentale gezondheid. Interessant zijn ook de resultaten over hoe jongeren hun tijd besteden. Ongeveer achttien uur per week wordt besteed aan sociale media, negen uur aan studeren, vijf uur aan sociale activiteiten en vier uur aan sport.

Het onderzoek heeft de noodzaak aangetoond om materiaal te ontwikkelen hoe scholen moeten omgaan met mentale problemen. Het vond plaats in 2023 en het eerste kwartaal van 2024 en werd geleid door een team bestaande uit onder anderen de hoogleraren Tobi Graafsma en Manon Sanches van de Anton de Kom universiteit, de arts Tom Hendriks en consultant Jaïr Schalkwijk.

Tekort aan psychologen

Op een vraag van de Ware Tijd of er ook in de districten genoeg psychologen zijn om mentale zorg te bieden, antwoordde Ramadhin voorzichtig ontkennend. Hij weet wel dat er een aantal in opleiding is en dat er aanwas zal komen, maar wanneer is niet duidelijk en ook niet of het tekort daarmee zal zijn weggewerkt.

Heijmans-Goedschalk voegde hieraan toe dat veel psychologen vertrekken uit Suriname. “Er zijn er ook die gewoon hier blijven wonen, maar werken voor Nederlandse of andere internationale organisaties, want ook zij gaan gebukt onder de gevolgen van de economische crisis in het land.”

Mac Andrew bevestigde dat er ook een tekort is aan maatschappelijk werkers. Ze worden vaak lager ingeschaald in vergelijking met andere beroepsgroepen in de branche. Daarom kiezen zij ervoor om andersoortig werk te doen waarvoor ze beter worden betaald.

Noodhulplijnen

Bij de Wijdenboschbrug staat een groot billboard met de boodschap: ‘Crisishulplijn gi yu, No dyompo yepi de, Bel 114’. De dienst die wordt aanbevolen is slechts beschikbaar van maandag tot en met vrijdag van zeven uur ’s morgens tot en met drie uur ‘s middags. Maar dit nummer een hulplijn van het Psychiatrisch Centrum Suriname werkt al maanden niet. De 123-lijn of de Mi Lijn voor jongeren, die langer dan een jaar niet heeft gefunctioneerd, is dankzij Rotary sinds januari dit jaar weer bereikbaar.

De aanwezigen drukten de ministers op het hart om serieus het probleem van de mentale zorg en daarbij dus ook dat van de hulplijnen aan te pakken. Zowel Ramadhin als Mac Andrew maakte melding ervan dat werkgroepen werken aan oplossingen. Ook de dekking van psychologische zorg bij de ziektekostenverzekeringen zal daarbij worden besproken.

Ramadhin stelde dat moet worden nagegaan of het raadzaam is te investeren in hulplijnen. Zijn ministerie is bezig om faciliteiten voor gezondheidseducatie op te zetten bij de ‘grote’ RGD-klinieken.

Het algemene gevoel bij de aanwezigen was dat het niet bij praten moet blijven, maar handelend moet worden opgetreden. Immers, het onderzoek heeft duidelijk aangetoond dat er dringende noodzaak is tot een andere aanpak van de mentale zorg.