11 April 2024
13:58“Siah was een keer bij mij aan het werk en we spraken over kunst en zo. Dat er geen creatieve manier was om onze creatieve werken te kunnen exposeren. Maar ook alles erom heen misten we”, vertelt filmmaker en producent Jomara Roletti. Samen met kunstenares Siah Nuboer besloot ze een platform te creëren, om op een unieke manier events te organiseren. Er zijn genoeg jonge mensen die bijzondere dingen creëren, maar die zijn overal verspreid. Het eerste event van het platform ‘The Under’ was in 2023, ‘Moxsi’, een aparte creatieve ervaring die boven verwachting goed is ontvangen, net als het daaropvolgende ‘Blaka’. Eerder dit jaar deed het platform eveneens de productie van ‘De Tentoonstelling.’
Tekst Tascha Aveloo
Beeld Jerry Krolis/ The Under
‘The Under’ heeft een gat in de markt weten te vullen en verwacht dat weer te doen met zijn volgende project ‘Pren-Ki’, een shortfilm festival, dat intussen is volgeboekt. De naam ‘Pren-Ki’ verwijst naar prent. “Een film is een snelle opeenvolging van prenten, van beelden en de ‘Ki’ is van Kino. We proberen ook bij de naamgeving van onze events creatief te zijn”, zeggen de dames. ‘Bruine Suiker’ is een ‘coming of age’ film van een lesbisch koppel dat al een tijdje met elkaar is. Net van de middelbare school en niet zo goed weten hoe verder.
“Roletti neemt zichzelf als voorbeeld. Als jonge filmmaker kan zij niet stappen naar TBL om haar short film te laten zien. “Er zijn veel mensen die films- en andere creatieve dingen maken“
Het festival bestaat uit drie eenheden. Het eerste blok omvat heel korte films van jongeren die iets hebben gemaakt. In het tweede wordt een portret film vertoond die is gemaakt door Natin studenten die meedoen aan een uitwisselingsproject met Nederland. In het derde blok gaan de films ‘Burden’ van Gaston Pierpont, ‘Takru Insey’ van Don Wei en ‘Bruine Suiker’ van Roletti in première. Tussendoor zullen de filmmakers het publiek vertellen over hun ervaringen met het film maken en wat ze verder willen doen.
Mooie broedplaats
“Op onze events komen mensen af die op zoek zijn naar ‘iets anders.’ Ze komen in hun meest creatieve en gekste kleding, netwerken en maken nieuwe vrienden. De creatieve energie is voelbaar. We besteden veel aandacht aan het decor om een mooie aparte sfeer te creëren”, meent Nuboer. De events zijn een mooie broedplaats voor gelijkgestemde creatieve geesten. Zij en Roletti hebben gewerkt met wat mogelijk en beschikbaar is.
“Je kan niet wachten totdat alles ‘perfect’ is. Het gaat erom dat we wat moeten doen.” De naam ‘The Under’, verwijst naar ‘underground’. Zij die niet echt zichtbaar zijn, zichtbaar maken. In veel exposities gaat het vooral om mensen die reeds jaren actief zijn en echt behoren tot de gevestigde orde.
Het is voor jongere creatieveling niet gemakkelijk om te komen op een plek waar zij hun werk kunnen laten zien, omdat een zaal al gauw een paar honderd Amerikaanse dollar kost. Ook het vinden van wie je kan helpen en welke instituten je zou kunnen aflopen is een moeilijke opgave.
Roletti neemt zichzelf als voorbeeld. Als jonge filmmaker kan zij niet stappen naar TBL om haar short film te laten zien. “Er zijn veel mensen die films- en andere creatieve dingen maken. Het is lonend noch motiverend om dat waarin je zoveel creativiteit, tijd, energie, zweet, geld hebt gestopt en tranen hebt vergoten op YouTube te ‘posten’, voor een paar views en….that’s it”.
De dames zijn het er over eens dat hun werk en dat van gelijkgestemden veel meer verdient, namelijk een betalend publiek. “We maken films met onze eigen verhalen en het Surinaamse publiek verdient het om eigen producties te zien. Het is voor een ieder.” Volgens Nuboer, is het idee voor het zelf organiseren van een short film festival ook gekomen door het gemis van een platform waar jonge filmmakers hun producties kunnen tonen.
Meer producties
Het was een gezellige babbel met een mati Gavin Lie-Atjam, die uiteindelijk leidde tot het idee van het maken van de short film ‘Bruine Suiker’. Maar dat was net vóór het uitbreken van Covid-19. In 2023 pakte Roletti het idee op en samen met vrienden zoals Lie-Atjam en Gaston Pierpont en acteurs van On Stage deze korte film te maken.
Het was een intens proces. Van het zoeken naar een locatie tot soms de verhaallijn veranderen en aanpassen. Tijdens de productie dacht Roletti al na over waar het uiteindelijke product vertoond zou kunnen worden. “On Stage is echt de ideale plek. Daar hebben wij veel acteurs gevonden voor mijn film. Ik ben zelf ook acteur bij On Stage”, vertelt Roletti. Zij stelt dat er veel acteurs zijn die jaren training hebben gehad, maar niet verder komen dan acteren in een videoclip of een commercial.
“Ik geloof dat als we meer films gaan maken, we werk creëren voor bijvoorbeeld acteurs, cinematografen, fotografen, make-up artiesten, stylisten, kleding- en decor ontwerpers en audio werkers.” De filmmaakster stelt dat zonder deze mensen haar film nooit gemaakt had kunnen worden. Groei van de filmindustrie zal ook maken dat makers er ook echt van gaan kunnen leven.
De organisatie heeft nu alles gedaan met hulp van vrienden en fans. Zij maakte kennis met Don Wei die ook een film heeft gemaakt en die ook een plek nodig had voor de première. “We wilden eigenlijk meer films door mensen te vragen om ook van hen in te sturen. Maar dat is een heel proces omdat een jury de films moet keuren. Er gaat veel organisatie in zitten”, zegt Nuboer. Daarom nemen deze jonge creatieve entrepreneurs de eerste editie van Pren-Ki als een pilot. Maar de bedoeling is alleszins om het festival jaarlijks te houden.