24 Februari 2020
00:00Tijdens mijn korte verblijf in de eerste week van februari in Suriname, viel mij het volgende op. Naast de excessen bij de Centrale Bank van Suriname, die alom het gesprek van de dag vormen bij een groot deel van de samenleving, overheersen ook de (partij)politieke ontwikkelingen, waarbij de spanning en bezorgdheid merkbaar is in aanloop naar de verkiezingen op 25 mei.
Nu al twijfelt men of het eerlijke, transparante en onvervalste verkiezingen zullen worden. De angst is dat de merkbare rivaliteit tussen de oppositionele en regeringspartijen die zich thans in alle heftigheid manifesteert, mogelijk tot stembusfraude zou kunnen leiden. Immers omkoping en intimidatie schijnen bekende methoden in de huidige politieke praktijk te zijn.
De vele personen die ik gesproken heb vermoeden dat het van bovenaf georganiseerd wordt en wijzen in de richting van de NDP. Steeds meer Surinamers zijn zich ervan bewust dat de komende verkiezingen van doorslaggevend belang voor het land zijn. Ze vinden ook dat eerlijke verkiezingen gezien dienen te worden als één van de grondslagen van de democratische rechtsstaat. En dat elke vorm van fraude vermeden en bestreden dient te worden.
Een veelgehoord voorbeeld is dat mensen gedwongen of onder druk gezet zullen worden om voor een bepaalde partij en/of kandidaat te stemmen. Daartegenover zal waarschijnlijk een (geldelijke) vergoeding uitgekeerd worden. De persoon in kwestie dient wel als bewijs, dat hij op een bepaalde partij en/of kandidaat heeft gestemd, kunnen aantonen middels een "stemfie": een selfie met het ingevulde stemformulier.
Vooral in verafgelegen kiesdistricten met enkele honderden stemgerechtigden zoals Coronie lijkt het aantrekkelijk voor dergelijke frauduleuze praktijken. Velen vinden dat door deze druk, men niet in volle vrijheid zijn/haar stem kan uitbrengen. Men vraagt zich ook af of er een wet of maatregel bestaat waarmee opgetreden kan worden tegen partijen en stemgerechtigden e.a. die geld of enig ander voordeel aanbieden, beloven of aannemen bij een stemming. Ik twijfel eraan of er enige sanctie bestaat bij bovengenoemde handelingen.
De situatie dwingt partijen om dit angstige verwachtingspatroon serieus te nemen. Daarom dienen politieke partijen alles in het werk te stellen zelf maatregelen te nemen om de angst voor fraude enigszins te verminderen. Zo zouden politieke partijen zelf zoveel mogelijk waarnemers moeten opleiden, die op de verkiezingsdag de stembureaus kunnen bemannen. Vooral dient ook gelet te worden op de gestempelde stembiljetten en daarbij is uiteraard ook de samenstelling van de leden van een stembureau bijzonder belangrijk. Is er toch nog enige hoop op eerlijke en onvervalste verkiezingen op 25 mei aanstaande of is het naïviteit?
Tijdens een lezing op 31 januari zei de voorzitter van het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB), Jennifer van Dijk-Silos: "Corruptie is diep geworteld in Suriname, zowel in het overheidssysteem als in de private sector." Als de voorzitter van het OKB dat zegt, mogen we ervan uitgaan dat zij bijzonder waakzaam zal zijn in haar functie. Dat geeft de burger wel enige hoop. Hoop geeft misschien ook de laatste alinea (pg. 27) uit de jaarrede 2020 van de president van Suriname: (...) door goedgeorganiseerde, eerlijke, vlotte en sportieve verkiezingen in het vooruitzicht te stellen".
Uit hoofde van zijn functie dient de president boven partijen te staan. Echter, dat belet hem niet actief partijpolitieke campagne te voeren. Tot slot wil ik opmerken dat vooralsnog enige terughoudendheid van de media rondom eerlijke, transparante en fraudevrije verkiezingen te constateren is. Ik roep niet alleen de media op om er aandacht aan te besteden, maar ook het OKB, de politieke partijen en alle niet direct betrokken geledingen binnen de samenleving. Leve de democratie!.
Piet Sanichar