COLUMN: Hersenspinsels

Ex-legerleider Desiré Delano Bouterse en zes medeverdachten zijn vrijdag door de Krijgsraad die bestond uit zes rechters, onder wie twee hoge legerofficieren, veroordeeld tot langdurige gevangenisstraffen voor hun wettig en overtuigend bewezen betrokkenheid bij de Decembermoorden. In totaal zijn door de Krijgsraad tien verdachten vrijgesproken. Door de burgerrechter waren twee anderen, die ten tijde van de moorden minister waren, enkele maanden geleden reeds vrijgesproken.

Laat het voor iedereen duidelijk zijn: Cynthia Valstein-Montnor - want dat willen de spindoctors doen geloven - heeft niemand in haar eentje veroordeeld of vrijgesproken. Het vonnis is gekomen op basis van overleg door zes daartoe bevoegde personen, inclusief twee legerofficieren die voldoende kennis hebben van het militair recht en de gebruiken en regels van een leger.

Dat er afgelopen vrijdag vonnis zou worden gewezen, stond voor mij als een paal boven water. Ik was dus niet verrast. Vóór aanvang van de strafzitting vrijdag vroeg collega Nancy de Randamie wat er zou gebeuren. In bijzijn van collega's Lloyd Groenewoud en Tatjana Muskiet zei ik: "Vandaag komt het vonnis." Nancy keek me aan alsof ze water zag branden. Hoe ik dat wist? Mijn logisch verstand, mijn zesde zintuig en het feit dat ik vanaf dag één deze strafzaak heb gevolgd.

Er waren ook enkele andere kleine aanwijzingen, maar daarover zal ik niet uitweiden. Voor mij was één ding duidelijk: als er een veroordeling van Bouterse kwam, zou de grote spinmachine worden aangezet en zouden de spindoctors hun hersenspinsels op de samenleving loslaten. Ik werd niet teleurgesteld. De uitspraak was nog in volle gang toen het eerste - overigens oude - spinsel - werd gelanceerd.

"Het is een politiek proces om de president, de NDP, Suriname te beschadigen." Het moge duidelijk zijn dat de president van de Republiek Suriname, de Nationale Democratische Partij noch de Staat Suriname als verdachten in deze zaak zijn aangemerkt en vervolgd. Het doet pijn - ook mij heeft het enorm veel gedaan - de internationale krantenkoppen op internet en de nieuwsuitzendingen te zien waarin de wereld wordt meegedeeld dat de president van mijn land is veroordeeld wegens betrokkenheid aan meervoudige moord.

De kritiek dat 'de president' is gevonnist en internationaal te schande is gezet tijdens een staatsbezoek aan een ander land, mag gerust naar de prullenbak. Voor deze blamage zijn alleen de nu veroordeelde, Bouterse, en de NDP verantwoordelijk. Immers, zij wisten vanaf dag één van het strafproces in 2007 dat de mogelijkheid van een veroordeling bestond. Toch stelde hij zich met steun van de NDP verkiesbaar voor het presidentschap in 2010 en opnieuw in 2015 en werd tot president gekozen.

De schuld moet dus nergens anders gezocht worden en zeker niet bij de rechterlijke macht. Toen het vonnis werd uitgesproken ontdekte ik bij mezelf geen gevoel van euforie, het was één van opluchting en een zekere verslagenheid. Het is eindelijk voorbij. Een veroordeling had ik zeker verwacht. Dat zei ik een paar jaar geleden al aan m'n goede vriend Clifton Limburg op het balkon van het Perscentrum toen we over het proces spraken.

Alleen de hoogte van de strafmaat voor Bouterse en het feit dat ook zijn toenmalige lijfwachten zijn veroordeeld hebben me verrast. Ik had verwacht dat de lijfwachten zouden worden vrijgesproken. Ik verwachtte dat vanwege het feit dat de redelijke termijn van berechting zwaar is overschreden wat door de Krijgsraad is erkend, een gevangenisstraf van tussen de vijf en tien jaar zou worden uitgesproken.

Wanneer ik nu alle verhalen hoor die moeten staven dat er hier iets anders aan de hand was of is dan een normaal strafproces, vind ik het nog steeds jammer dat het Hof van Justitie vóór aanvang van de strafzittingen in 2007 niet heeft bepaald, dat deze bij wijze van uitzondering, rechtstreeks door de elektronische media - radio, tv en internet - mochten worden uitgezonden, zoals onder andere in de VS bij spraakmakende en soms gewone zaken het geval is.

Dan had een veel groter deel van de samenleving zelf de verklaringen van verdachten, getuigen en deskundigen kunnen aanschouwen en zo een eigen oordeel kunnen vellen. Dan waren ze minder vatbaar voor de kolder van de spindoctors. Zegge en schrijve hebben vanaf de rechtszittingen in november 2007 in Boxel begonnen waarschijnlijk niet meer dan in totaal tweehonderd personen inclusief journalisten, alle zittingen bijgewoond. Ik hoor mensen praten over deze zaak en er allerlei kwalificaties aan geven die op geen enkele zitting zijn verschenen.

Bij de getuigenissen van sommige verdachten en getuigen kreeg ik kippenvel van wat ik hoorde. Zoals die van een ex-militair tevens ex-lijfwacht van Roy Horb. De man was waarschijnlijk nauwelijks twintig jaar oud en werd in een vuurpeloton geplaatst om op enkele van de weerloze gevangenen te schieten. Hij vertelde over zijn machteloosheid en hoe bang hij was voor zijn eigen leven als hij de opdracht niet had uitgevoerd.

Dat sommige personen nu doodleuk op de radio komen vertellen dat het een situatie was van coupacties tegen een militaire regering en betrokkenen dus voor de consequenties moesten instaan, gaat mijn pet te boven. Er zijn internationale conventies die aangeven hoe je "weerloze" krijgsgevangenen dient te behandelen. In de context van militaire of oorlogsoperaties waren de zestien opgepakte mannen krijgsgevangenen.

De vraag waarom twee van de latere slachtoffers, de twee militairen, die al door de rechter waren veroordeeld wegens een couppoging en al in de gevangenis zaten, naar Fort Zeelandia moesten worden overgebracht, is overigens nooit beantwoord. Welk ogenblikkelijk en levensbedreigend gevaar vormden zij achter tralies voor de toenmalige machthebbers? Ter informatie hier enkele artikelen uit het 'Verdrag van Genève betreffende de behandeling van krijgsgevangenen, van 12 Augustus 1949', hoe de gevangenen van 8 december 1982 behandeld hadden moeten worden.

Artikel 13: Krijgsgevangenen moeten te allen tijde menslievend worden behandeld. Iedere onrechtmatige handeling of nalatigheid van de zijde van de gevangenhoudende Mogendheid, welke de dood van een krijgsgevangene die zich in haar macht bevindt, ten gevolge heeft dan wel zijn gezondheid ernstig in gevaar brengt, is verboden en wordt beschouwd als een ernstige inbreuk op dit Verdrag. In het bijzonder mag geen krijgsgevangene lichamelijk worden verminkt of onderworpen aan geneeskundige of wetenschappelijke proefnemingen van welke aard ook, welke door de geneeskundige behandeling van de betrokken krijgsgevangene niet gerechtvaardigd noch in diens belang zouden zijn. Evenzo moeten krijgsgevangenen te allen tijde worden beschermd, in het bijzonder tegen iedere daad van geweld of vreesaanjaging, tegen beledigingen en de nieuwsgierigheid van het publiek. Represaillemaatregelen ten aanzien van krijgsgevangenen zijn verboden.

Artikel 14: Krijgsgevangenen hebben onder alle omstandigheden recht op eerbiediging van hun persoon en van hun eer. Vrouwen moeten met alle aan haar sekse verschuldigde voorkomendheid en in ieder geval even gunstig als mannen worden behandeld. Krijgsgevangenen behouden de volle burgerlijke bevoegdheid welke zij op het tijdstip van hun gevangenneming genoten. De gevangenhoudende Mogendheid mag de gebruikmaking daarvan, zowel op haar grondgebied als daarbuiten, slechts beperken voor zover de krijgsgevangenschap zulks vereist.

I rest my case. Spin this if you can!

ivancairo@yahoo.com