Dorpsbewoners Brokopondo vragen overheidsaandacht voor cyanidegebruik bij goudwinning

Gouddelvers en dorpsbewoners in het district Brokopondo maken zich zorgen over het gebruik van cyanide bij het winnen van goud door Chinezen in de kleinschalige goudwinning. Een dorpeling praat zelfs over cyanidelekkages die reeds zijn voorgekomen, zonder dat stedelingen daar iets van afweten.

Cyanide is volgens Earthworks een snelwerkende, potentieel dodelijke chemische stof. Cyanide kan elk van verschillende verbindingen met de chemische groep CN betekenen: één koolstofatoom (C) en één stikstofatoom (N). Omdat het organisch is, reageert het gemakkelijk op levende organismen. Cyanide combineert gemakkelijk met vele metalen – waardoor het nuttig is bij het scheiden van metalen zoals goud van hun erts. Cyanide is zeer giftig en kan leiden tot aanzienlijke milieueffecten en risico’s voor de volksgezondheid als het in het milieu wordt vrijgelaten.

Cyanide-lozingen hebben geresulteerd in grote vissterfte, vervuilde drinkwatervoorzieningen en beschadigde landbouwgronden. Bijvoorbeeld, in 2014 zijn er in Mexico na een hevige regenval 500.000 gallons cyanideoplossing gelekt uit een keervijver (retaining pond) bij de Proyecto Magistral-mijn. In 1998 bij de Kirgizië, Kumtor goudmijn stortte een vrachtwagen met twee ton natriumcyanide neer in de Barskoonrivier, waardoor meer dan 2000 mensen medische zorg nodig hadden. In 2000 in Roemenië bij Aural Gold, scheurde een tailing dam, waarbij 3,5 miljoen kubieke voet cyanide verontreinigd afval in de rivieren Tisza en Donau lekte, waardoor vissen stierven en het water werd verontreinigd tot 250 mijl stroomafwaarts in Hongarije en Joegoslavië. In 1982 bij de Zortman-Landusky Mine in Montana in de Verenigde Staten vergiftigde een 52.000 gallons cyanide-oplossing de watervoerende laag die vers drinkwater levert aan de stad Zortman. Het ongeluk werd ontdekt toen een medewerker van de mijn de geur van cyanide in zijn leidingwater thuis opmerkte.

De goudindustrie beweert dat cyanide relatief veilig is, omdat het – zelfs als het lekt – snel uiteenvalt in oppervlaktewater, maar de verbindingen waarin cyanide uiteenvalt kunnen schadelijk zijn. Cyanide die in het grondwater terecht komt, kan gedurende lange tijd aanhouden en drinkwater aquifers (waterhoudende lagen) verontreinigen. Met cyanide verontreinigd grondwater kan ook hydrologisch verbonden naburige stromen vervuilen. In de Beal Mountain Mine in Montana, die in 1998 werd gesloten, sijpelde cyanide bijvoorbeeld in het grondwater dat naburige forellenstromen voedde, wat resulteerde in cyanide-schendingen in die stromen lang nadat de mijn was gesloten, aldus Earthworks, een non-profitorganisatie die zich inzet voor de bescherming van gemeenschappen en het milieu tegen de negatieve gevolgen van de ontwikkeling van mineralen en energie, en tegelijkertijd duurzame oplossingen bevordert.

Gevaarlijk
Sinds de bouw van de Brokopondostuwdam zijn kapitein Albert Dalen en basja Alida Alfred beiden op 2 februari 1964 naar Tapuripa verhuisd, maar eigenlijk zijn ze van het dorp Lebidotie in het stuwmeer. Zij zeggen, dat twee jaar geleden er ongeveer 200 goudzoekers in het gebied waren, maar nu is dat wat minder. De gouddelvers zijn sinds het jaar 2016 werkzaam in het gebied en vragen niet om toestemming. De jongens van het dorp zelf werken in de goudvelden en zij brengen ook anderen om te werken. Zij weten dat de jongens die te Tapuripa Poel werken zelf de Chinezen brengen om goud te winnen. Volgens hun zouden ze de jongens de Chinezen eigenlijk op het hart drukken om het dorp een klein deel van de winst te geven. Zij vragen aandacht van de autoriteiten voor het feit, dat de Chinezen te Tapuripa-poel met cyanide werken, omdat dit chemisch middel volgens hen gevaarlijk is voor de omgeving.

Volgens de gouddelver Serginio Landveld, werkzaam te Dreypada-poel, is er een groot verschil te zien waar er met kwik en cyanide wordt gewerkt. “Aan de kant waar er met cyanide wordt gewerkt is de vegetatie droog en dood, terwijl aan de kant waar met kwik wordt gewerkt niet.” Pursey Landveld, dorpsbewoner van Dreypada, zegt te weten, dat Chinezen met cyanide werken te Tapuripa-poel. Hij vraagt de overheid om in te grijpen, want hij weet dat cyanide een gevaarlijker middel is dan kwik. Waarom zij als dorpsbewoners en binnenlandse dignitarissen willen dat de overheid ingrijpt is, omdat zij niet worden aangezien door de goudzoekers als persoon die moet ingrijpen. “Er wordt niet naar ons geluisterd.” Ook basja Marcos Vola van het dorp Dreypada wil, dat de overheid ingrijpt bij de Chinezen die met cyanide werken te Tapuripa-poel. Alhoewel hij aangeeft, dat de overheid wil dat de staatsmijnbouwmaatschappij Grassalco N.V. in het gebied goud moet winnen met cyanide, maar de dorp bewoners daar niet mee akkoord gaan. Basja Maria Vola van het dorp Dreypada zegt wel te hebben gehoord, dat er met cyanide wordt gewerkt te Tapuripa-poel, maar zij als dignitaris kan daar niets aan kan doen. “Enige oplossing voor dit gebeuren is alleen de overheid.”

Nieuw-Koffiekamp
Vanaf de weg kan je al goudmijnen in de verte zien rondom Nieuw-Koffiekamp. Als je recht voor je uitkijkt zie je een goudmijn in de verte, als je rechts van je kijkt een andere goudmijn en links verderop werd ons verteld dat er ook goudmijnen zijn. Bij de winkel hangen er heel wat goudmijnbouwers. Wij hebben geprobeerd ze te interviewen, maar helaas wilden zij geen medewerking verlenen. Zij raakten echter verhit en vonden dat wij als journalisten problemen gaan brengen voor ze.

Een van hen haalde aan dat journalisten om zulke zaken geschoten worden. Ze zijn van mening dat wij niet naar de kleinschalige goudwinners moeten kijken, maar naar de grote bedrijven die cyanide gebruiken. Wij kwamen een dorpeling tegen, Nelom Dwight, die ons wel wilde spreken. Nelom is eigenlijk van Marchallkreek, maar blijft nu in Nieuw-Koffiekamp. Toen de vragen over kwik kwamen begon Nelom zijn reactie met een diepe zucht. Hij vertelt, dat “er zoveel schadelijke dingen zijn in het leven. Mensen zeggen, dat kwik schadelijk is, maar dan waarom wordt het nog geproduceerd. Vanaf het begin wist men al dat het een gevaarlijk ding is. Cyanide is gevaarlijker dan kwik. De bedrijven die er nu zijn gebruiken cyanide. Wanneer er cyanidelekkages zijn worden die dingen niet in de media gebracht. Wij bewoners van het land weten er niets van. We krijgen geen informatie daarover, maar er zijn cyanidelekkages. Wat dan? Als het in de rivier terechtkomt of in bronwater? Er zijn zoveel bedrijven die bronwater winnen. Wat krijgen we dan? Dus wanneer men gaat praten over wat schadelijk is, dan moet men niet praten over kwikgebruik, want dan ga je proberen de kleine man op te ruimen.”

Chinees alternatief
Fonsua Gronder is zeven jaar werkzaam in de goudsector en werkt al drie maanden te Tapuripa-poel. Daar werken ze met kwik om zo het goud te winnen, maar wij kwamen een heel ander proces tegen hoe ze kwikvrij werken, wat ook heel vreemd was voor ons. De stof wordt in O vorm opgehoopt rondom een bassin en natgemaakt en gewassen. De gewaste stof vloeit in een barrel waarin het goud blijft zitten. Het zijn volgens Gronder de Chinezen die met zo een systeem zijn gekomen en verder zegt hij er niets van af te weten.

Net zoals Landveld zei is er wel een groot verschil te merken te Tapuripa-poel waar de Chinezen werken en waar de andere gouddelvers werken. Waar de Chinezen werken is inderdaad de vegetatie gestorven, terwijl waar de Surinamers werken niet. De Chinezen die we tegenkwamen gaven aan, dat ze niets verstaan, alhoewel er heel wat Surinamers voor ze werken. De Surinamers gaven ook aan, dat ze de Chinezen niet verstaan, alhoewel ze duidelijk wel instructies kregen van de Chinezen om werkzaamheden uit te voeren.

Ze verwezen ons naar een Chinees die Engels kan praten. We hebben geprobeerd die te interviewen, maar die gaf ook aan niets te verstaan van wat we vroegen. Ondanks hij steeds liet blijken, dat hij niets verstond heeft hij ons wel kunnen vertellen, dat hun baas niet aanwezig is, die is in de stad. Toen wij vroegen waar wij hem kunnen vinden, gaf hij aan, dat die in het hospitaal is en er niet met hem gesproken kan worden.

Boss Enterprises N.V.
Volgens de geoportal van de Geologsiche Mijnbouwkundige Dienst Suriname zijn er drie exploitatierechten (GMD no. 411/11, 491/11 en 492/11) uitgegeven aan Boss Enterprises N.V. op 19 april 2012. Een bezoek aan de concessie, samen met basja Mawie, laat vanaf een afstand zien, dat Chinezen daar op dezelfde manier werken als Tapuripa-poel. Ze hadden dezelfde soort kamp. De werknemers van Boss Enterprises N.V. wilden ons niet te woord staan of rondwijzen zonder toestemming van de beheerder George Fernandes die jammergenoeg niet aanwezig was.

Na telefonisch contact, wilde hij ook geen toestemming verlenen. Hij vertelt, dat het geen bacovewinkel is en dat via de directeur een afspraak moet worden gemaakt. Bij ons bezoek kwamen wij ook een mijnheer Hoepel M. tegen die niet voor Boss Enterprises N.V. werkt, maar voor SEMC. Hij heeft alleen kunnen vertellen dat SEMC en Boss Enterprises N.V. al twee jaar werkzaam zijn op die concessie. Hij geeft aan, niets te weten over de processing, omdat hij alleen bezig is met de machines.

Luciano Doest, Usha Main, Judith Obino en Romeo Leetz