COMMENTAAR: Detentie zonder resultaat

HET GEVANGENISWEZEN HEEFT dringend behoefte aan een psychisch asiel en de daarbij horende begeleiding van gedetineerden. In het buitenland worden gedetineerden die mentale problemen hebben, volgens Gustaaf Gallant, voorzitter van de Bond Penitentiaire Ambtenaren Suriname, opgevangen in een aparte faciliteit met behandelingstraject.

Mental health oftewel geestelijke gezondheid is taboe in Suriname. Het is opvallend dat zelfs leidinggevenden soms niet inzien hoe belangrijk de totale gezondheidssituatie van de burger is. Als daarbovenop wordt meegerekend dat er weinig geld geinvesteerd wordt in het hanteren van bepaalde internationale standaarden voor wat betreft de zorg voor gedetineerden, is het desastreuze plaatje helemaal compleet.

Het is duidelijk dat er dringend beleid moet komen om in deze situatie het tij te keren. De noodzaak is des te dringender aangezien sinds eind jaren negentig al de toezegging is gedaan dat er een faciliteit zou worden gebouwd, speciaal voor hulp aan gevangenen met mentale problemen. Dat dit nog steeds geen prioriteit heeft, mag wel als een 'grof nalaten' worden bestempeld.

Het probleem begint trouwens nog voordat de mensen worden veroordeeld. Veel psychologen en psychiaters weigeren om verdachten in detentie te analyseren en een behandelplan voor te leggen, omdat de staat al maanden geen rekeningen betaalt. De rechter moet verdachten onmenselijk lang in detentie houden, alvorens een vonnis wordt gewezen of een vonnis wijzen met als risico dat de mentale gezondheid van de persoon niet wordt meegenomen.

Deze mensen komen in de inrichtingen terecht en de Penitentiaire Ambtenaren moeten, zonder dat daarvoor specifiek zijn opgeleid, omgaan met deze situatie. Daar is dus ook geen zicht op genezing en verbetering mogelijk. Door niet de holistische definitie van gezondheid waarbij lichaam en geest beide gezond moeten zijn om optimaal te functioneren te hanteren ontneemt de overheid personen het recht op volledige genezing. Maar door het hoge gehalte innovatie en de druk op het individu is zowel lichamelijke als geestelijke topvorm van groot belang.

In het geval van de gedetineerden is de groep die mentaal instabiel is ook een bedreiging voor de omgeving, omdat gevaarlijk gedrag vaak een uiting is van mentale instabiliteit. Gallant doet daarom de oproep om het curriculum van de opleiding tot penitentiaire ambtenaar aan te passen zodat zij weten om te gaan met patiënten die mentaal ziek zijn. Hij maakt daarbij de griezelige analyse dat indien behandeling uitblijft, de geestelijk gestoorde gedetineerden na hun detentieperiode overanderd in de maatschappij terechtkomen. Hun detentie periode heeft dan geen enkel resultaat gehad.